n COLUMN n
Voeding & Gezondheid
Energie in beweging: de cruciale rol van de citroen- zuurcyclus en voedingsstoffen in de gezondheid
De citroenzuurcyclus, ook bekend als de Krebscyclus of de tricarbonzuurcyclus (TCA), is een metabool proces die essentieel is voor de energieproductie, en daarmee voor de gezondheid en het functioneren van het menselijk lichaam. Deze cyclus vindt plaats in mitochondriën en speelt een cruciale rol in de afbraak van macronutriënten, zoals koolhydraten, vetten en eiwitten, om energie in de vorm van ATP (adenosine trifosfaat) te genereren. Vrijwel elke lichaamscel heeft mitochondriën en is afhankelijk van zijn energie uit de citroenzuurcyclus. Zonder energie is er geen groei, geen herstel en geen leven mogelijk. De werking van de citroenzuurcyclus De citroenzuurcyclus begint met de omzetting van acetyl-CoA, afkomstig van de afbraak van glucose, vetzuren of aminozuren, naar citraat. Citraat ondergaat een reeks enzymatische reacties, waarbij het wordt omgezet in verschillende derivaten, waaronder alpha-ketoglutaraat, succinyl-CoA, succinaat, fumaraat en malaat. Tijdens deze omzettingen worden elektronen overgedragen aan de co-enzymen NAD+ en FAD, die daarmee worden gereduceerd tot NADH en FADH2. Deze moleculen zijn uiteindelijk cruciaal voor de elektronentransportketen, waar ze bijdragen aan de productie van energie (ATP).
Aanvullende eigenschappen citroenzuur-derivaten De derivaten van de citroenzuurcyclus spelen niet alleen een cruciale rol in de energieproductie, maar hebben ook aanvullende eigen- schappen die bijdragen aan verschillende fysiologische processen. Zo draagt citroenzuur (citraat) bij aan de antioxidatieve bescherming en helpt malonzuur (malaat) bij de vetzuursynthese en de regulatie van de citroenzuurcyclus. Alpha-ketoglutaraat speelt een rol in het aminozuurmetabolisme, de regulatie van de celgroei, het functione- ren van het immuunsysteem en de synthese van neurotransmitters. 1 De rol van B-vitaminen B-vitaminen zijn onmisbaar in de werking van de citroenzuurcyclus. 1,2 Zo is vitamine B1 essentieel voor de omzetting van pyruvaat naar ace- tyl-CoA, terwijl vitamine B2 en B3 betrokken zijn bij de productie van NADH en FADH2. Vitamine B5 is een precursor van co-enzym A, cru- ciaal voor de initiële stap van de cyclus. Een tekort aan B-vitamines kan leiden tot een verminderde energieproductie, vermoeidheid en een verstoorde stofwisseling. Magnesium: een essentiële cofactor Magnesium is, naast ijzer, zink, mangaan en koper, een belangrijke cofactoren in de citroenzuurcyclus. Het is betrokken bij verschillende enzymatische reacties, waaronder die van citraat synthase en isoci- traat dehydrogenase. Magnesium helpt bij het stabiliseren van ATP en andere energierijke verbindingen, waardoor het een essentiële rol speelt in de energiehuishouding van de cel. 1,2 Een tekort aan mag- nesium kan leiden tot verminderde enzymactiviteit, wat resulteert in een verminderde energieproductie en metabolische disfunctie. Conclusie De citroenzuurcyclus is een metabool proces dat cruciaal is voor de energieproductie. B-vitaminen en mineralen zoals magnesium spelen een onmisbare rol in het optimaliseren van deze cyclus. Het begrij- pen van de citroenzuurcyclus en de invloed van voedingsstoffen is essentieel, aangezien een tekort aan voedingsstoffen kan leiden tot metabole stoornissen en een verminderd energieniveau.
Referenties 1 Berg, J. M., Tymoczko, J. L., & Stryer, L. (2012). Biochemistry (7e ed.). W.H. Freeman and Company. 2.V oet, D., & Voet, J. G. (2011). Biochemistry (4e ed.). Wiley.
15
PHARM ACTUEEL nr 3 maart 2025
Made with FlippingBook interactive PDF creator