Ritam grada Rhythm of the city
Monografija je svojevrsni omaž srpskoj prestonici i oslikava kako se Beograd iz provincijalnog grada preobražavao u modernu evropsku metropolu
This monograph is a kind of homage to the Serbian capital, depicting how Belgrade transformed from a provincial town into a modern European metropolis
Glavni grad Kraljevine izrasta u „jedan od najvećih fenomena posleratne istorije uopšte“ The Kingdom’s capital city grew to become “one of the greatest phenomena of post-war history generally”.
Beograd je tokom ludih dvadesetih demografski eksplodirao postajući metropola nalik Parizu Belgrade exploded demographically during the ‘Roaring Twenties’, becoming a metropolis similar to Paris
Tekst / Words: Dragana Nikoletić Fotografije / Photography: Na fotografijama
K raj Prvog svetskog rata, raspad velikih car- stava, ogromna želja za veselijim životom učinili su svet podobnim za velike prome- ne, pa tako i prestonicu tadašnje Kraljevi- ne Srba, Hrvata i Slovenaca, a od 1929. i Kraljevine Jugoslavije. Popularna kultura, zabava, mo- da, film, umetnost, putovanja, sportovi postaju masov- ni i lako dostupni, kako objašnjava Dušan Babac, jedan od troje autora monografije „Moderni Beograd 1918– 1941“. Da ova pitka i bogato ilustrovana knjiga posta- ne vodič kroz Beograd između dva velika rata, Bapcu su pomogle Bojana Popović i Tijana Antonijević, kao i izdavaćka kuća „Datastatus“. Luksuzno opremljena monografija, sa preko osam- sto retkih ilustracija, čitaocima otvara vrata jednog išče-
zlog i neverovatno zavodljivog sveta, te pruža detaljan uvid u čitav niz ključnih tematskih aspekata uključu- jući urbanizam i arhitekturu; umetnički život u svim njegovim oblicima; modu; javni i privatni život Beo- građana s neizostavnim balovima, žurevima, kafana- ma, klubovima i varijeteima; potom transport; turizam, koji prati istovremeni razvoj Beograda kao turističke destinacije, ali i nove navike Beograđana – putovanja i istraživanja u granicama nove Kraljevine i izvan njih... – Beograd je tokom ludih dvadesetih demografski eksplodirao postajući metropola nalik Parizu, ali i ra- skrsnica kopnenih, rečnih i vazdušnih puteva, sa dva aerodroma u Zemunu i Pančevu – navodi Babac. Glavni grad Kraljevine izrasta u „jedan od najvećih fenomena posleratne istorije uopšte“. Odjednom niču višesprat-
nice, građene po najsavremenijoj tehnici, otvaraju se elegantne trgovine, a nešto kasnije i robne kuće pune svakojake robe, obnavljaju se fabrike i prave nove. Be- ograd počinje da sija na pogonu kilovata proizvedenih iz vode Dunava u novoj električnoj centrali na Dorćo- lu. U etru se čuje muzika i glasovi „malih ljudi iz radi- ja“. Ručni rad trudbenika sve više zamenjuju mašine koje prave čokoladu i druge slatkiše, pivo, obuću, na- meštaj, hartiju, ali i novac, u Zavodu za izradu novča- nica Narodne banke, podignutom 1929. u Topčideru, gde se i danas nalazi. Dve godine ranije osniva se i Industrija aeroplan- skih motora u Rakovici, a naredne i fabrika avionskih konstrukcija „Ikarus“ i Prva srpska fabrika aeroplana „Živojin Rogožarski“, čiji je model IK-3 mogao da sta-
BEOGRAD KAO NOĆNI LEPTIR Od malog Pariza do modernog Berlina Nekom bi naziv monografije „Moderni Beograd 1918–1941“ mogao da zazvuči čudno jer te godine doživljava kao daleku prošlost. Pa ipak, srpska prestonica je i tada, baš kao i danas, bila moderna, urbana i napredna
70 | Beograd » Belgrade
Belgrade » Beograd | 71
Made with FlippingBook interactive PDF creator