Nazad na sadržaj
može da zna. Mnogim analitičarima je metafora ogledala (videti niže u tekstu) postala neprimenljiva zbog Ferencijevih opservacija, koje su prepoznate kao centralne za način posmatranja mnogih interpersonalnih psihoanalitičara 1950-ih i kasnije, kao i relacionih teoretičara koji su usledili kada je intersubjektivnost postala sve centralnija za teoriju. Prema Frojdovoj (1912) telefonskoj metafori „analitičar mora da koristi sopstveno nesvesno kao prijemnik za nesvesno pacijenta. Mora da se prilagodi pacijentu kao što je telefonski prijemnik prilagođen mikrofonu koji šalje zvuk. Kao što prijemnik preobražava električne oscilacije izazvane zvučnim talasima ponovo u zvučne talase, tako je i analitičarev nesvesni um sposoban da rekonstruiše pacijentovo nesvesno, koje je proizvelo njegove slobodne asocijacije” (ibid, str. 115-116). Analitičarevo nesvesno je trebalo da se koristi kao visokoosetljiv instrument za slušanje, vođen glavnim principima kao što su neutralnost, anonimnost i funkcija praznog ekrana ili ogledala. To je značilo da prenosna funkcija analitičara mora da bude veoma disciplinovana, kako njegov prijem kroz pacijentov slušni aparat ne bi ugrozio proces kroz koji transfer mora neometano da se razvije. Iz relaciono-intersubjektivne perspektive, delovalo je kao da je Frojd u svoju telefonsku metaforu proročki ugradio i dugme za isključivanje zvuka. Tako predstavljena, ovo suštinski nije bila intersubjektivna teorija. Iako je analitičar koristio svoje nesvesno kao instrument slušanja, nije bilo shvaćeno da pacijentovo nesvesno ima istu sposobnost. Pacijentovom subjektivtitetu u vezi sa analitičarem nije posvećena dovoljna pažnja. Frojd se približio recipročnom modelu slušanja 1915. u svom radu „Nesvesno”, u kome piše da je „izvanredno to što nesvesno jedne osobe može da reaguje na nesvesno druge...” (Frojd, 1915, str. 194). Ipak, ovaj zaključak nije se dovoljno razvio kroz ostatak njegovog opusa. Ferenci je ukazao na to da je doživeo lično transformišuća iskustva sa svojim pacijentima, što ga je primoralo da razvije širi pogled na psihoanalitičko razumevanje i omogućilo mu da prvi put ozbiljno razmotri dvoosobnu i interpersonalnu, dakle intersubjektivnu dimenziju psihičkog iskustva i promene. Ferenci piše (u: Dipon, 1988, str. 84): „kada se dve osobe sretnu prvi put, događa se razmena ne samo svesnih, već i nesvesnih strujanja”. On je uveo pojam „dijalog nesvesnog” kako bi opisao da se nesvesni dijalog stalno dešava između pacijenta i analitičara i da je dvosmeran. Ova dimenzija Ferencijevog rada našla je posebno plodno tle za razvoj u SAD. Relacione ideje i njihova primena podržavaju tehničke opcije koje su delimično organizovane oko teorije koja naglašava intersubjektivni proces kao „dijalog nesvesnosti”. Kao posledica ovoga, analitičareva pažnja se usmerava na efekte i refleksiju, kako svog doprinosa, tako i pacijentovog. Ovakva orijentacija slušanja je paradigmatska za relacione analitičare, kojima je u centru intersubjektivnost i njena primena u analitičkom odnosu.
130
Made with FlippingBook - professional solution for displaying marketing and sales documents online