Nazad na sadržaj
Prema Hariju Staku Salivanu, autoru interpersonalne teorije u psihijatriji i osnivaču interpersonalne psihoanalize, ʼselfʼ je kolekcija raznolikih reflektovanih procena drugih. Njegov koncept selfa je u suštini višestruk, jer postoji različit self za svaki zaseban odnos. Za Salivana, stid, a ne krivica, u centru je ljudskog doživljaja, budući da opasnost dolazi od susreta sa drugim. Sledeći Salivana, savremeni zagovornici interpersonalne teorije, kao i relacioni teoretičari, kao što su Bromberg, Stern, Mičel i Levenson postuliraju da self nastaje u interpersonalnom polju. Budući da self reaguje na promenljivi skup relacionih iskustava, on je neizbežno višestruk. Bromberg um vidi kao skup ʼself stanjaʼ, a ʼjedinstveni selfʼ kao neophodnu iluziju. Prema njegovom viđenju, kao naročito preteća self stanja smatraju se ʼne jaʼ iskustva, koja su podložna disocijaciji. Psihopatologiju određuje stepen disocijacije gde psihotična iskustva predstavljaju ekstremnije primere. Mičel opisuje višestruka self stanja kao srodna internalizovanim self objekt odnosima. Međutim, Mičel postulira odvojen i validni osećaj ʼličnog selfaʼ koji služi kao granica između sebe i drugih. Levenson smatra da su self i drugi suštinski nerazdvojivi. Za njega, ʼselfʼ je proces neprekidnog adaptiranja osobe na izazove koje interpersonalni svet nosi, a psihopatologija se vidi u neuspesima u suočavanju sa tim izazovima. U kliničkoj praksi, bilo kakav narativ o selfu ili drugom verovatno će biti pomalo defanzivno organizovana konstrukcija kreirana da isključi druge, više uznemiravajuće, perspektive. U Evropi , psihoanalitičko istraživanje koncepta Selfa većinom potiče iz postfrojdijanske psihoanalize, posebno iz konceptualizacije objektnih odnosa, sa razvojima povezanim, takođe, sa psihoanalizom dece i adolescenata. Neke preteče ovog koncepta mogu se prepoznati i kod Frojda i MelanijeKlajn, premda ne kroz formulaciju eksplicitne teorije. Vinikot je prvi autor koji je razvio potpunu teoriju o Selfu koju je stalno usavršavao, koja je uključivala njegove značajne konceptualizacije istinskog i lažnog selfa. Njegova misao uticala je na grananje teorija Selfa u različite struje evropske psihoanalize: engleski autori favorizovali su istraživanje Selfa u okviru teorija objektnih odnosa. Bolas je na sopstveni način razvio Vinikotove ideje o istinskom selfu. On je postepeno počeo da preferira termin „idiom”, opisujući ga ne kao latentni sadržaj značenja, već kao estetiku u ličnosti. ZaFerberna, Self postoji od početka i rezultat je iskustva. On je živi, rastući centar koji on posmatra kao tačku porekla ljudskog psihičkog procesa. U italijanskoj psihoanalizi, koncept Selfa su razvijali autori koji su iznosili teorijske postavke o njegovom postanku iz primitivnog uma u odnosu sa majkom (Euđenio Gadini), u „grupnoj matrici” (Đovani Hautman), u transgeneracijskoj dimenziji (Dijego Napolitani), ili kao sredstvo za analizu dinamike u odnosu analitičar – pacijent (Stefano Bolonjini). U francuskoj tradiciji, Pontalis istražuje granice koncepta Selfa i prepoznaje njegovu korisnost u dubljem razumevanju njegovih veza sa delovanjima Ega, Ida i Superega. Dalji doprinos nadogradnji teorija Selfa dolazi i iz psihoanalize dece, kroz neke aspekte razmišljanja Franses Tastin, Renate Gadini, Margaret Maler i Danijela Sterna, i iz psihoanalize adolescenata kroz uticaj teorije Pitera Blosa na ideje autora kao što su Noveleto, Senize i drugi. U Latinskoj Americi , kako bi izašli iz konceptualne močvare (Frojd, Hartman), ili opisali teorijski ili klinički entitet koji je prethodno bio nedovoljno teorijski određen i prepoznat, koncept
382
Made with FlippingBook - professional solution for displaying marketing and sales documents online