■ COLUMN ■
Voeding & Gezondheid Dr. G.J. Jansen
Bacteriestrijd in je buik: hoe microben samenwerken om je gezond te houden Stel je een levendig regenwoud voor, vol verschillende planten, dieren, roofdieren en prooidieren die samen een fragiel maar krachtig ecosysteem vormen. Verruil dat regenwoud nu voor je darmen – een complex micro-universum met biljoenen bacteriën, elk met hun eigen rol. Net als in de natuur bestaat er in onze darmen een ecologisch evenwicht tussen functionele bacteriegroepen. Sommigen beschermen ons, anderen kunnen schade veroorzaken. Het samenspel tussen deze groepen bepaalt voor een groot deel onze gezondheid. Maar hoe werkt dat precies? En wat gebeurt er als het evenwicht verstoord raakt?
Microbiële rolverdeling: de goede, de slechte en de evenwichtsbewaarders In de wereld van het darmmicrobioom zijn niet alle bacteriën gelijk. Sommige produceren vitamines, andere trainen ons immuunsysteem, en weer andere – zoals bepaalde leden van de groep Proteobacteriën – kunnen ontsteking aanwakkeren als ze te talrijk worden. Deze Proteobacteriën produceren lipopolysa- chariden (LPS), stoffen die, wanneer ze de darmwand passeren, een stille laaggradige ontsteking in het lichaam kunnen veroorza- ken. Op termijn wordt deze ontsteking in verband gebracht met allerlei chronische aandoeningen zoals hart- en vaatziekten. Gelukkig staan de Proteobacteriën niet zonder tegenstanders in deze microscopische arena. Enter de Bifidobacteriën – vriende- lijke bacteriën die je misschien kent van probiotica. Deze bacte- riën blijken een belangrijke rol te spelen in het onderdrukken van overgroei van schadelijke microben. Ze doen dit niet alleen door concurrentie om voedsel en ruimte, maar ook door het produce- ren van bacteriocines – natuurlijke antibiotica waarmee ze scha- delijke soorten letterlijk uit de weg ruimen. Onderzoek toont aan dat Bifidobacteriën bacteriocines kunnen produceren die specifiek gericht zijn tegen ontstekingsbevorde- rende Proteobacteriën. Het resultaat? Minder LPS in je bloed, en dus een lagere ontstekingsgraad. Op lange termijn betekent dit waarschijnlijk een verlaagde kans op diverse welvaartsziekten zoals diabetes type 2 en atherosclerose. Van mond tot darm: Fusobacteriën en het gevaar van poliepen En de strijd tegen ongewenste microben begint niet alleen in de darmen. Ook in de mond wemelt het van de bacteriën – en sommigen daarvan kunnen verrassend ver reizen. Fusobacterium nucleatum, een bacterie die normaal in de mond voorkomt, is hier een goed voorbeeld van. Deze bacterie wordt steeds vaker gelinkt aan de ontwikkeling van darmpoliepen, een voorstadium van darmkanker. Hoe komt een mondbacterie in de darmen terecht? Simpel: via slikken.
Gelukkig is er een opmerkelijk simpele manier om de populatie van deze bacterie in toom te houden: olietrekken met kokosolie. Deze traditionele praktijk uit de Ayurvedische geneeskunde – waarbij je je mond spoelt met olie – blijkt volgens recente studies de hoeveelheid Fusobacterium in de mond te kunnen verminde- ren. Minder van deze bacterie in de mond betekent ook minder kans dat hij zich in de darm kan vestigen en daar schade aanricht. Ecologische balans als sleutel tot gezondheid Het grotere plaatje? Onze gezondheid is diep verbonden met het evenwicht in ons microbioom. Bacteriën reguleren elkaar via con- currentie, communicatie en soms ronduit oorlog (denk aan bacte- riocines als microbiële munitie). Door deze ecologische relaties te begrijpen, kunnen we preventieve strategieën ontwikkelen – van gerichte probiotica tot simpele mondhygiënemethoden – die het microbioom in balans houden. Onze darmen zijn geen slagveld, maar een ecosysteem – en als we goed zorgen voor de goede spelers, houden we de slechte in bedwang.
15
Deze column is een samenwerking tussen SOE en NL-Lab
PHARM ACTUEEL nr 7-8 | juli-augustus 2025
Made with FlippingBook Ebook Creator