■ COLUMN ■
Aromatherapie Veel gestelde vragen over aromatherapie
Aromatherapie tijdens de bevalling
Essentiële oliën worden steeds vaker ingezet om pijn en angst tijdens de bevalling te verlichten. Soms worden ze zelfs gebruikt om de weeën op te wekken of juist af te remmen. Een grootschalige studie in een ziekenhuis in het Verenigd Koninkrijk onderzocht het effect van aromatherapie bij bevallingen. In deze studie werden 8.058 geboorten waarbij essentiële oliën werden gebruikt, vergeleken met geboorten zonder deze oliën. Ongeveer 50% van de vrouwen heeft het gebruik van essentiële oliën als zeer prettig ervaren. In de groep werden geen nadelige effecten waargenomen. Opmerkelijk bleek dat in de aromatherapie groep het gebruik van pethidine, een pijnstillend middel, significant afnam. Gedurende de negen jaar dat het onderzoek liep, daalde het gebruik van pethidine in de aromatherapie-groep van 6% naar slechts 0,2%. Heeft scharlei olie invloed op weeën? Een van de meest besproken essentiële oliën op dit gebied is scharlei (Salvia sclarea). Er bestaat veel discussie over de invloed van deze olie op de bevalling. Sommige bronnen beweren dat scharlei de weeën opwekt of versterkt, waardoor het gebruik ervan tijdens bepaalde fasen van de zwangerschap wordt afgeraden. In een online enquête gaf 16 van de 28 respondenten aan dat zij na het gebruik van scharlei een toename van de weeën ervaarden. Aangezien weeën voornamelijk worden geïnduceerd door de hormonen oxytocine en prostaglandine F2 α , is het interessant om de wetenschappelijke onderbouwing hiervan nader te bekijken. In een kleinschalige pilotstudie bleek dat het inhaleren van scharlei-olie de hoeveelheid oxytocine in het speeksel verhoogde bij drie van de vijf vrouwen. In de controlegroep, bestaande uit zes vrouwen, steeg de oxytocine-waarde bij twee van hen, terwijl deze bij twee anderen juist afnam. Dit maakt het lastig om definitieve conclusies te trekken over de invloed van scharlei op de hormoonbalans. Een andere studie, uitgevoerd met niet-zwangere vrouwelijke ratten, onderzocht de invloed van scharlei olie op baarmoedercontracties. Hieruit bleek dat een injectie met scharlei olie (25 of 50 mg/kg) de door prostaglandine F2 α opgewekte contracties remde. Bovendien bleek de stof sclareol, een bestanddeel van scharlei, zowel prostaglandine F2 α - als oxytocine-geïnduceerde contracties te verminderen. Aromatherapie bij een keizersnede Een keizersnede (sectio caesarea) is een van de meest uitgevoerde chirurgische ingrepen wereldwijd. Hoewel de procedure vaak onder spinale anesthesie plaatsvindt, ervaren veel moeders fysieke en psychologische ongemakken zoals pijn, angst en misselijkheid na de operatie. Traditionele medicamenteuze behandelingen, zoals pijnstillers en anti-emetica, kunnen effectief zijn, maar brengen bijwerkingen met zich mee, zoals slaperigheid, ademhalingsproblemen en mogelijke effecten op de
Drs. Harmen Rijpkema is medisch antropoloog en aromatherapeut. Hij is werkzaam bij Stichting Aromatherapie & Natuurlijke Gezondheidszorg Ontwikkeling (www.stichtingaromatherapie.nl) en adviseur bij Chi Natural Life. Harmen is auteur van vele artikelen en diverse boeken over aromatherapie, waaronder het Aromecum waarvan eind 2024 de 11de druk is verschenen. Met meer dan 35 jaar ervaring in aromatherapie geeft hij diverse cursussen en opleidingen rondom dit bijzondere thema. In deze column behandelt Harmen de meest gestelde vragen over aromatherapie. Deze maand beantwoordt hij de vraag: kun je meer vertellen over aromatherapie tijdens de bevalling?
pasgeborene via borstvoeding. Daarom groeit de interesse in niet- medicamenteuze behandelingen, waaronder aromatherapie. Een systematische analyse van 17 studies met in totaal 1.490 deelnemers toonde aan dat aromatherapie een significante bijdrage leverde aan pijnverlichting na een keizersnede. Belangrijke bevindingen waren: • Kamille olie, een lage dosering (≤2 druppels), een enkele sessie en een sessieduur van maximaal 20 minuten waren het meest effectief voor pijnverlichting. • Aromatherapie verminderde de incidentie van misselijkheid aanzienlijk. Deze bevindingen suggereren dat aromatherapie een effectieve en veilige aanvullende therapie kan zijn voor moeders die een keizersnede ondergaan. Het helpt niet alleen bij pijnverlichting, maar vermindert ook misselijkheid en de behoefte aan pijnmedicatie, terwijl het de algehele tevredenheid verhoogt. Kamille olie in lage doseringen en korte sessies blijken bijzonder effectief te zijn. Conclusie De resultaten van deze onderzoeken suggereren dat scharlei olie zowel een stimulerend als remmend effect op weeën kan hebben, afhankelijk van de omstandigheden en de individuele reactie van de vrouw. Dit roept de vraag op of de invloed van scharlei vooral berust op een placebo-effect, of dat de geurbeleving een grotere rol speelt dan de hormonale werking. Daarnaast kan ontspanning op zichzelf een effect hebben op het opwekken van weeën. Meer onderzoek is nodig om de precieze werking en veiligheid van scharlei olie tijdens de zwangerschap en bevalling vast te stellen. Hoewel essentiële oliën veelbelovend lijken als natuurlijke ondersteuning tijdens de bevalling en postoperatief herstel, is voorzichtigheid geboden bij het gebruik ervan. Zwangere vrouwen doen er goed aan om altijd advies in te winnen bij een arts of verloskundige voordat ze essentiële oliën inzetten bij hun bevalling. Aromatherapie biedt een veelbelovende, natuurlijke ondersteuning bij postoperatief herstel en kan een waardevolle toevoeging zijn aan bestaande zorgpraktijken, waardoor moeders een aangenamere ervaring na een keizersnede kunnen hebben. • De behoefte aan pijnstillers nam af. • De patiënttevredenheid nam toe. Bronnen • Burns EE, Blamey C, Ersser SJ, Barnetson L, Lloyd AJ. An investigation into the use of aromatherapy in intrapartum midwifery practice. J Altern Complement Med. 2000 Apr;6(2):141-7. doi: 10.1089/acm.2000.6.141. PMID: 10784271. • ScienceDirect • Tisserand (2018) Essential Oil Safety Masterclass course Q&A (April 26th) Tisserand Institute
17
PHARM ACTUEEL nr 7-8 | juli-augustus 2025
Made with FlippingBook Ebook Creator