SLAVLJE ŽENA / CELEBRATING WOMEN
stu“ njeno ime pojavljuje se u svim domaćim časopisima, nakon čega objavljuje tri zbirke pesama. Gene- racijski bliža drugom romantičar- skom naraštaju koji su obeležili Jak- šić i Zmaj, Milica za neprikosnovenu temu svog pesništva bira rodolju- blje. Neuništivo nacionalno oseća- nje odredilo je i da svome imenu do- da Srpkinja. Obrazovana, poliglota, upoznata sa idejama Žan-Žaka Ru- soa, Milica ne prihvata tekovine Za- pada, ponosi se svojim poreklom i životom seoske devojke. Široko obrazovana, uveliko u svim evropskim kulturnim tokovi- ma, Milica upoznaje Vuka Karadži- ća. Njihovo poznantsvo je bilo do- voljno jako da potraje ceo život, a proširilo se i na Vukovu ćerku Minu. Milica je imala veliku ulogu u stva- ranju Vukovog „Rječnika“. Prenosila mu je narodne pesme, umotvorine, sremske običaje... Vladika crnogor- ski Petar II Petrović Njegoš bio je očaran njenom lepotom: „Ja poje- ta, ona pojeta, da nijesam vladika, eto kneginje Crnoj Gori“. Usud ove ljubavi objašnjava upravo izjava le- pog vladike. KNEGINJA MILICA Rođena je oko 1335. godine, u vreme vladavine cara Dušana. Po- tomak je loze Nemanjića, bila je ču- kununuka Vukana Nemanjića, naj- starijeg sina velikog župana Stefana Nemanje, i ćerka kneza Vratka, u na- rodnoj tradiciji opevanog Jug Bog- dana. Na roditeljskom dvoru pri- mila je osnove hrišćanskog života i pismenost, a kao rođaka cara Duša- na bila čest gost na carskom dvoru, gde je kasnije uz saglasnost rodite- lja trajno boravila i obrazovala se. Tu je, sa 18 godina, upoznala Laza- ra Hrebeljanovića koji je i sam bio u carskoj službi. Prema zapisima pa- trijarha Danila, car je mladog La- zara zavoleo kao rođenog sina, pa je i svoju rođaku Milicu dao mla- dom plemiću. Godine 1353, uz bla- goslov cara Dušana i carice Jelene, ljubav dvoje mladih ljudi krunisana je brakom, a brak brojnom decom. Kneginja Milica bila je prva žena u srpskoj istoriji koja je po- sle smrti supruga-vladara preuze-
la vlast nad unesrećenom državom. Posle kosovskog gubitka Milici je bi- lo ponuđeno da sa decom mir na- đe u Dubrovniku, ali ona je ostala u opustošenoj Srbiji i preuzela ostatke države svoga supruga. Pored brige o maloletnoj deci, posvetila se dr- žavnim poslovima. Mudro je uprav- ljala Srbijom sve do punoletstva si- na Stefana 1393. Mladić preuzima vlast, a kneginja napušta svetovno ime i postaje monahinja Evgenija. Ipak, ostaje nezamenljiv savetnik mladog despota. Do smrti je sta- jala uz njega i pronalazila izlaze iz najtežih prilika. DANICA TOMIĆ Bila je prva žena pilot u Srbiji i to tridesetih godina prošlog veka, u doba kada je i u svetu vazduho-
KSENIJA ATANASIJEVIĆ (1894–1981) bila je prva žena filozof koja je stekla ti- tulu doktora nauka na Beogradskom univerzitetu. Ksenija je objavljivala broj- ne radove iz oblasti filozofije, književno- sti i feminizma, i prevodila dela nekih od najznačajnijih filozofa na srpski. Bila je potpredsednica Ženskog pokreta i čla- nica mnogih internacionalnih femini- stičkih udruženja.
SOJA JOVANOVIĆ (1922–2002) bila je naša prva pozorišna i filmska rediteljka. Prvi film koji je režirala bio je „Sumnji- vo lice“ (1954), a istoimena predstava u njenoj režiji iz 1947. bio je prvi pokušaj modernog tumačenja Nušića. Soja Jo- vanović je bila režiserka i prvog dugo- metražnog jugoslovenskog filma u bo- ji – „Pop Ćira i pop Spira“. KSENIJA ATANASIJEVIĆ (1894-1981) was the first female philosopher to earn the title of Doctor of Science at the Uni- versity of Belgrade. Ksenija published numerous works in the fields of philos- ophy, literature and feminism, while she also translated to Serbian the works of some of the most important philoso- phers. She was vice-president of the Women’s Movement and a member of many international feminist associ- ations. SOJA JOVANOVIĆ (1922-2002) was Serbia’s first female theatre and film di- rector. The first film she directed was called A Suspicious Character (1954), while the play of the same name that she directed in 1947 was the first at- tempt at a modern interpretation of the work of Branislav Nušić. Soja Jovanović also directed the first full-length Yugo- slav film in colour, Priest Ćira and Priest Spira.
KNEGINJA MILICA
78 | Dan žena » Women’s Day
Made with FlippingBook interactive PDF creator