116
Meritum 3 (78) 2025 Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny
BARBARA SERWATKA
nictwa Nadwiślańskiego 4 . Te rozmowy potwierdzi- ły moje przekonanie o przydatności projektu dla budowania lokalnej tożsamości kulturowej, która dla dużej części mieszkańców niestety wiąże się głównie z życiem w cieniu zakładów rafineryjno- -petrochemicznych. Uwrażliwianie na lokalne piękno, pokazywanie ciekawych miejsc, przywoływanie zapomnianych historii z nimi związanych, przy jednoczesnym sta- wianiu na bezpośrednie ich doświadczanie – czyli włączanie dzieci, młodzieży i dorosłych w uczest- nictwo w regionalnej turystyce kulturowej – jest działaniem niezwykle ważnym. Właśnie ono kształ- tuje lokalną tożsamość – zbiorową samowiedzę członków danej społeczności. To szczególnie istotne dla młodych ludzi, którzy z danego miej- sca po jakimś czasie „wychodzą w świat”. Poczucie własnej tożsamości kształtuje się bowiem nie tylko w odpowiedzi na pytanie o to, kim są, ale również skąd są 5 . Świadome podróżowanie – także to po najbliższej okolicy – buduje kapitał kulturowy po- czątkujących turystów, pozwala im uświadomić sobie własne zainteresowania, może przynieść inspirację dziedzictwem lub jego poszczególnymi aspektami, a z czasem przerodzić się w długotrwałe zainteresowanie i pasję, która nada treść ich czaso- wi wolnemu 6 . Warto jednak pamiętać, aby wiedza przekazywana w ramach aktywności turystycznej zamknięta była w atrakcyjnej formie i pozbawiona zbędnego patosu. Tutaj opakowanie ma znaczenie, jako że w ostatnim czasie dość powszechne stało się w turystyce maskowanie aspektu edukacyjne- go. Rezygnacja w opisach projektów turystyczno- -kulturowych z takich terminów, jak nauka, lekcja, szkoła stanowi świadomy zabieg, mający na celu 4 Skansen Osadnictwa Nadwiślańskiego w Wiączeminie Polskim (www.facebook.com/skansenwiaczemin) był jednym z partnerów na- szego projektu. Ponadto w ramach partnerstwa współpracowaliśmy również z Muzeum Mazowieckim w Płocku, Płocką Lokalną Organi- zacją Turystyczną, Płockimi Szkołami Muzycznymi i Stowarzyszeniem Muzyczni. 5 Zob. M. Melchior, Społeczna tożsamość jednostki , Warszawa 1990, s. 35-39. 6 A.M. von Rohrscheidt, odpowiedź na pytanie 80: „Czy i jak przy- gotowywać dzieci i młodzież do uczestnictwa w wyjazdach turystyki kulturowej? (…)”, w ramach Gnieźnieńskiego Forum Ekspertów Turysty- ki Kulturowej, „Turystyka Kulturowa” nr 5/2018, s. 191, www.turystykakul- turowa.org (dostęp 25.02.2025).
przyciągnięcie uczestników, którym z formalną edukacją nie jest po drodze 7 . Temu też służy wpisy- wanie ich w formułę 3xE 8 ( entertainment, education, excitement ), a więc łączenie edukacji (oczywiście nieokreślanej tym pojęciem) z rozrywką wywołu- jącą ekscytację. W tym kontekście mówić można zarówno o turystyce kulturowej sprofilowanej (lite- rackiej, filmowej, kulinarnej, militarnej czy tanatotu- rystyce 9 ), jak i o tej skupiającej się na dziedzictwie kulturowym, historycznym i naturalnym jednego miejsca, jednak odpowiednio uatrakcyjnionej dzięki włączaniu stosunkowo nowych narzędzi, jakimi są m.in. questing 10 czy właśnie geocaching 11 . Geocaching opiera się na wykorzystaniu syg- nału GPS do poszukiwania ukrytych w przestrzeni (np. miejskiej, leśnej) skrytek posiadających swoje opisy w serwisie internetowym geocaching.com. Szuka się ich w terenie, a po znalezieniu wpisuje swój nick 12 w logbooku 13 znajdującym się w fizycz- nym pojemniku. W większych skrytkach ich twór- cy, poza logbookiem, umieszczają czasem przed- 7 A.M. von Rohrscheidt, odpowiedź na pytanie 107: „Jak turystyka kulturowa może efektywnie wspomagać współczesne procesy eduka- cyjne i wychowawcze?”, w ramach Gnieźnieńskiego Forum Ekspertów Turystyki Kulturowej, „Turystyka Kulturowa” nr 131/2024, s. 186, www. turystykakulturowa.org [dostęp 25.02.2025]. 8 3xE ( entertainment, education, excitement ) – formuła określająca turystykę alternatywną, aktywną, ekscytującą, powstała w opozycji do wypoczynku w formule 3xS ( sun, sea, sand ), polegającym na spędzaniu czasu wolnego w sposób bierny, najczęściej na plaży. 9 Tanatoturystyka polega na podróżowaniu do miejsc związanych ze śmiercią, ludobójstwem, katastrofą czy prześladowaniem. Zalicza się do niej także kulturową eksplorację cmentarzy, co jest jej łagodniejszą odmianą. 10 Questing to gra terenowa, podczas której pokonuje się nieozna- kowaną w terenie trasę. Kierunek poznaje się dzięki rozwiązywaniu kolejnych zagadek, rebusów i zadań umieszczonych w opisie questu. Na końcu trasy czeka „skarb”: symboliczna pieczątka, kształt do od- rysowania na ulotce lub wirtualny dyplom w aplikacji mobilnej (zob. A. Pawłowska, Questing jako innowacja w turystyce kulturowej , „Tu- rystyka Kulturowa” nr 1/2014, s. 30-46, www.turystykakulturowa.org [dostęp: 25.02.2025 r.]). 11 Więcej o geocachingu przeczytać można m.in. tutaj: www.geo- caching.pl; geocachingwarszawa.org oraz w artykułach: M. Samołyk, Geocaching – nowa forma turystyki kulturowej , „Turystyka Kulturowa” nr 11/2013, www.turystykakulturowa.org [dostęp 25.02.2025]; J.M. Skó- ra, Geocaching jako innowacyjna forma odkrywania walorów przyrod- niczych i kulturowych w Polsce. Studium przypadku powiatu poznań- skiego , „Warsztaty z Geografii Turyzmu” nr 1/2017 [dostęp 25.02.2025]. 12 Od ang. nickname , nazwa/przezwisko uczestnika geocachingu, pod którą funkcjonuje jako gracz w serwisie geocaching.com. 13 Papierowa „księga gości”, do której wpisujemy się od razu po znale- zieniu skrytki. We wpisie zamieszczamy nasz nick oraz datę znalezienia. Znalezienie logujemy także w serwisie geocaching.com na osobistym profilu użytkownika.
Made with FlippingBook - Online Brochure Maker