20
Meritum 3 (78) 2025 Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny
Zrozumieć archeologię. Zabytek, który zmienił horyzont chronologiczny.
MAREK JANUSZ PIOTROWSKI
Szreńsk to niewielka wieś mazowiecka będąca sie- dzibą gminy, leżąca w powiecie mławskim, wo- jewództwie mazowieckim. W latach 1975-1998 znajdowała się w administracyjnych granicach wo- jewództwa ciechanowskiego (ilustracja 1). Pracę samodzielnego kierownika badań arche- ologicznych rozpocząłem w 1974 roku i prowadzi- łem te prace aż do roku 1988 (z przerwami w latach 1975 i 1987), co implikowało sposób finansowania badań. Od 1977 roku WKZ 1 wyznaczał ustaloną pulę pieniędzy na prace terenowe. Obsługę finansowo- -kasową zapewniał CTN 2 , kierownika badań MOBN 3 . Niezależnie prowadzone były prace projektowe, zmierzające do odbudowania spalonego w 1948 roku 4 XIX-wiecznego dworu w stylu klasycystycz- nym, zbudowanego z inicjatywy radcy pruskiego 5 1 WKZ – Wojewódzki Konserwator Zabytków w Ciechanowie. Kon- serwatorem był Marek Kędzierski. 2 CTN – Ciechanowskie Towarzystwo Naukowe. Prezesem był Alek- sander Kociszewski. 3 MOBN – Mazowiecki Ośrodek Badań Naukowych w Warszawie. W 1974 r. sekretarzem naukowym był Bogusław Gierlach, kierowni- kiem badań Marek Janusz Piotrowski. 4 I. Galicka, H. Sygietyńska, Szreńsk [w:] Katalog zabytków sztuki w Polsce , t. X, z. 9, s. 34. 5 Od 1793 do 1807 roku ziemia zawkrzeńska znajdowała się pod pa- nowaniem pruskim.
Ludwika E. Knoblocha około 1800 roku 6 . Cegły na przebudowę dostarczyły rozebrane mury i wieże najwspanialszego, według Jędrzeja Święcickiego 7 , zamku Feliksa Szreńskiego (2. ćw. wieku XVI 8 ). Pro- jekt rewitalizacji powstawał w Oddziale Warszaw- skim PP PKZ 9 . Niestety, po 1989 roku Ministerstwo Kultury i Sztuki zaprzestało finansowania bardzo już zaawansowanego projektu. Dzisiaj straszą resztki murów pięknego założenia dworskiego: pałacu, zabytkowego spichlerza, wozowni i młyna. Odsło- nięte fundamenty zamku zostały częściowo zasy- pane. W miejscu potężnego Domu Dużego krzewi się bujnie olszyna, topole i wszelkiego rodzaju chwasty. 6 I. Galicka, H. Sygietyńska, op. cit., s. 34. 7 „Bardziej na północ leży Zawkrze. W tej ziemi na czoło wysuwa się Szreńsk sławny ze względu na wspaniały zamek. Zamek ten za pamięci ojców wyjątkowo pięknie wystawił wyróżniający się tak pochodzeniem, jak i męstwem wojewoda płocki Feliks. Na całym Mazowszu nie ma drugiego takiego zamku, który by mógł się z nim zmierzyć pod wzglę- dem kosztowności, kunsztownego wykonania i wytworności” [w:] S. Pazyra, Najstarszy opis Mazowsza Jędrzeja Święcickiego , Warszawa 1974, s. 172, 175. 8 I. Galicka, H. Sygietyńska, ibidem. 9 PP PKZ – Przedsiębiorstwo Państwowe Pracownie Konserwacji Za- bytków. Szefem projektu był Marek Wiśniewski, konsultantem Henryk Siuder.
Made with FlippingBook - Online Brochure Maker