RITAM SRBIJE / RHYTHM OF SERBIA
T opola’s exceptional geographical position – on the slopes and at the foot of Oplenac Hill, at a strategically important crossroads, with beautiful views of the nearby hills of Šumadija and the fertile clearings of the Morava Valley – provided the preconditions for this small Šumadija town to become the political and ad- ministrative centre of the liberated part of Serbia dur- ing the time of Karađorđe. Topola was previously called Kamenica, after the riv- er that still flows along the periphery of the town today, while the name Topola was first mentioned in the ear- ly 18 th century, in official census documents of Austrian cartographers. According to legend, a large poplar [topo- la] tree sprouted and branched out at a crossroads where numerous travelling traders met and rested, with the shade of this tree providing an ideal resting place. This point ‘near the poplar’ soon grew beyond a rest spot and became the name of an entire town. Topola experienced its first boom during the First Serbian Uprising. The leader of the Serbian Revolution of 1804, Karađođe Petrović, who had been born in the nearby village of Viševac, took up residence in the im- OPLENAC ABOVE TOPOLA Where the Grand Vožd and Serbian kings rest eternal The Church of St George, with the mausoleum of the Karađorđević dynasty, was built at the very top of a rocky hill, in a dense green forest, next to rolling vineyards
27. septembra 1907. godine položen je kamen temeljac, uzidana ktitorska povelja i obavljeno osvećenje temelja budućeg hrama Svetog Đorđa na Oplencu. Pet godina kasnije, u osvit Balkanskih ratova, arhiepiskop Dimitri- je je osveštao crkvu koja je u građevinskom smislu bila skoro gotova. Samo nekoliko dana kasnije kralj Petar je bio na bojištima. Po povratku u oslobođenu otadž- binu kralj Petar nije dočekao da vidi svoju zadužbinu konačno završenu. Umro je 16. avgusta 1921. godine, a njegov naslednik, kralj Aleksandar I Karađorđević, lično se starao o njenom završetku. Uporedo sa krčenjem istočne padine za potrebe sađenja vinograda, otpočelo je i intenzivno pošumlja- vanje gustih sadnica drveća koje je brzo napredova- lo i ubrzo je belina hrama bila dodatno istaknuta u savršenom kontrastu okolnog parka. Posle preuređe- nja kripte, koje je sproveo Kosta J. Jovanović, usledi- lo je raskošno uređenje hrama, pod iskusnim nadzo- rom arhitekte akademika Nikolaja Petroviča Krasnova, vodećeg državnog arhitekte kralja Aleksandra i neka- dašnjeg ruskog carskog arhitekte. Tog 8. septembra 1930. u prisustvu kralja, članova kraljevske porodice i gostiju, patrijarh Varnava je osveštao crkvu, a zatim su Karađorđevi posmrtni ostaci svečano preneti u ma- uzolej dinastije. Crkva Svetog Đorđa je oslikana po uzoru na naj- lepše srednjovekovne freske iz oko 60 manastira i cr- kava i predstavlja praktično riznicu slikarske umetno- sti toga doba. Mozaik Isusa na glavnoj kupoli urađen je po uzoru na fresku iz manastira Gračanica, a preč- nik iznosi čak devet metara. Centralni luster izliven je od pretopljenog pobedničkog oružja koje su srpski voj- nici koristili u proboju Solunskog fronta 1918. godine. Težak je oko tri tone i izliven u obliku krune okrenu- te naopako u znak žalosti zbog pada Srbije pod tursku vlast u srednjem veku. Na počasnim mestima u crkvi počivaju vožd Kara- đorđe, čije su mošti 1930. godine prenete iz zadužbinske crkve koja se nalazi u Topoli, i njegov unuk kralj Petar I.
98 | Srbija » Serbia
Made with FlippingBook interactive PDF creator