Kultura / Culture
The legacy of Velimir Živojinović Walter defends Sarajevo, the Cinematheque celebrates Bata A multimedia exhibition that runs until June will use excerpts, text, photography and posters, along with eight of Bata’s most significant and award-winning works, to tell one of the most beautiful stories of Yugoslav acting
festivalu u Moskvi“, kaže Irina Kon- dić, kustoskinja izložbe. Posetioci su do juna u prilici da u Kinoteci vide i postavku „Privatno i radno“. Među privatnim fotografi- jama Miljko izdvaja uveličanu ver- ziju Batine studentske knjižice. „To je jedini dokument u kojem piše da je rođen u Svetozarevu (današnjoj Jagodini), dok u svim ostalim stoji Koraćica, gde je moj otac bio prijav- ljen u matičnim knjigama“, Miljko otkriva. Ipak ni jedno ni drugo ni- je istina: Bata je rođen u vozu, gde mu se zatekla majka koja je prati- la njegovog oca, sudskog izvršite- lja, na službenim putevima. Goto- vo pola veka kasnije Živojinović je briljirao u „Psu koji je voleo vozo- ve“ Gorana Paskaljevića, kao da mu je to mestom rođenja i bilo suđeno. U posthumnoj vitrini Legata po- stavljen je i njegov portret u bronzi vajara Dragana Radenovića. Rustič- ni potezi prstiju skulptora čuvaju Batin karakter – heroja iz narodnih epskih pesama, kako Miljko opisu- je svog oca. „Bio je personifikacija pravog Šumadinca, mirnog i gosto- ljubivog domaćina, dok mu neko ne dirne u porodicu“, kao da se pono- vo mešaju realnost i filmska fikci- ja u opisu Batinog lika, ali i vajar- skog dela. Porodica je bila baza Živojino- vićevog poslovnog uspeha, a supru- ga Julijana, zvana Lula, bila mu je sigurna luka tokom punih 55 godi- na braka. „Moj otac je bio njen pro- jekat“, smeje se Miljko. „Postavka ’Privatno i radno’ Luli je delom i po- svećena, jer da nije bilo njene pre- danosti, Bata se i ne bi toliko uz- digao“, nadovezuje se Kondićeva. Bata je Luli istom merom uz- vraćao, čak joj i pomagao u kućnim poslovima, što donekle odudara od predstave tipičnog Šumadinca. „Na fotografiji na kojoj ga vidimo za su- doperom ipak ne pere sudove, već krcka led za viski“, opet se smeje Miljko. Kuća je Živojinovićima uvek bi- la puna gostiju i često se smejalo i pevalo. „Nikad nije viknuo na me- ne i moju sestru Jelenu. Ako bismo nekad preterali s nestašlucima, on bi se samo ućutao“, seća se sin svog
slavnog oca. Bata je bio još blaži sa unucima, ali ih je i podučavao vred- nostima svoga vremena. On je osmehom plenio svakog ko ga upozna, pa i jugoslovenskog maršala Josipa Broza Tita. „Jed- nom mu je Tito tražio da mu ispri- ča neki vic o njemu, u doba kada je to bilo strogo zabranjeno. Otac se malo snebivao, rekavši u šali da se plaši da ga ne uhapse. Tito mu je na to odgovorio – zna se ko hap- si u ovoj državi, misleći, naravno – na sebe“, Miljko opisuje prirodu njihovog odnosa. Na filmu je Bata bio pravi pro- fesionalac, nikad ne odbivši nijed- nu ulogu. Naime, on je smatrao da ga baš svaka rola obogaćuje. Tekst je učio lako, ležeći na sofi, a paralel- no čitajući i po 10 scenarija. Uprkos večitom osmehu, autentično je igrao i negativce. Ako je posao zahtevao, boravio bi mesecima na lokacijama budućeg snimanja. „Sa Romima je učio romski jezik za ’Skupljače perja’ Aleksandra Petrovića, a za film ’Bre- za’ mesec dana živeo u Hrvatskom zagorju učeći njihov dijalekat“, pri- mećuje Kondićeva. Glumio je Bata i na makedonskom, albanskom, ne- mačkom, francuskom, italijanskom, engleskom i ruskom. Četrnaest od njegovih filmova bilo je nominova- no za „Oskara“, dok je sedam bilo u konkurenciji Kanskog filmskog fe- stivala. Dve izložbe u Kinoteci će se na- kon Beograda uputiti na gostovanja, prenoseći mit o Bati. Legat će čuva- ti njegovo umetničko i životno do- stojanstvo, čemu će služiti i budu- ći muzej u Koraćici, kao i fondacija sa njegovim imenom, koju će vodi- ti Batina unuka Dina Živojinović. Premda je Legat otvoren po- vodom 90 godina od njegovog ro- đenja, sama ideja potiče odranije, dok je Lula još bila živa. Inicijativu je pokrenuo Jugoslav Pantelić. Ba- ta je preminuo 2016. godine, osta- jući živ u srcima publike. Kuriozi- tet njegovog života jeste i to što je Lula rođena u ulici koja je mno- go kasnije dobila naziv po njenom suprugu.
as a way of paying tribute to acting greats like Dragan Nikolić, Milena Dravić, Pavle Vuisić... His display case differs from the others to an extent, because apart from his nu- merous awards, the public is also en- ticed by his personal effects. There are Bata’s glasses, ties, personal doc- uments and a fountain pen, but al- so a leather jacket that any connois- seur of his oeuvre might mistake for a costume from one of the 35 parti- san war films that made him famous. That could be The Battle of the Neretva by Veljko Bulajić, which has been watched by 350 million view- ers worldwide, as well as The Battle of Sutjeska by Stipe Delić or Parti- san Squadron by Hajrudin Krvavac, but perhaps first and foremost Wal- ter Defends Sarajevo by the same di- rector, which extended Živojinović’s enormous popularity to China. “This film was traditionally screened on Chinese television on New Year’s Eve and would always end 10 minutes be-
Serbia is a veritable nursery of good actors, but only the best can be- come legends like Velimir ’Ba- ta’ Živojinović. What’s more, “Bata surpasses the level of exception- al acting and moves into the realm of mythology,” says Jugoslav Pan-
telić, director of the Yugoslav Cine- matheque Film Archives, where the legacy of this bard of Serbian acting opened recently. This exhibition space, with a vaulted ceiling that’s rounded and covered with brick tiles, is entered as though entering a crypt, head bowed
Na filmu je Bata bio pravi profesionalac, nikad ne odbivši nijednu ulogu Bata was a real professional when it came to film, never turning down a single role
Igrao je u čak 35 partizanskih filmova koji su ga i proslavili He played in 35 partisan war films that made him famous
38 | Legende » Legends
Legends » Legende | 39
Made with FlippingBook interactive PDF creator