13
Wat zeggen de cijfers? “De eerste jaren na de oprichting van het Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld, zo’n 19 jaar geleden, waren er 600 meldingen in Den Haag per jaar. Dat dit slechts een topje van de ijsberg moest zijn, bleek toen de politie al hun meldingen ging door zetten naar het steunpunt. Het aantal vertienvoudigde (!) naar 6.000 meldingen per jaar. En dan is dat nog niet alles.” Waar komt huiselijk geweld het meeste voor? “Het komt in alle lagen van de bevolking even vaak voor. Wel zie je dat mensen tussen de 20 en 35 jaar het vaakst melding maken van fysiek geweld. Ook zie je dat mensen met een lage sociaal economische status vaker te maken krijgen met fysiek geweld, terwijl mensen met een hoge sociaaleconomische status vaker psychisch geweld ervaren. Dat is een ongrijpbaardere, moeilijk te bewijzen vorm van geweld.” Uit enquêtes van de GGD blijkt dat 3,5 procent van de Haagse bevolking te maken heeft met huiselijk geweld. Dat is al jaren hetzelfde. “Ondanks alle maatregelen van lokale en landelijke overheden, blijft dit aantal helaas gelijk. Wel zien we dat de maatschappij is veranderd en er meer openheid is. Slachtoffers blijven er minder lang mee rondlopen. Ze trekken sneller aan de bel, waardoor het geweld sneller kan stoppen.” Je was huisarts in de Schilderswijk en eerder ook in Rotterdam in deelgemeente Feijenoord. Wat is de rol van huisarts? “Het vak van huisarts is veranderd. Vroeger was je familiearts, de vertrouwenspersoon die de familiebanden kende en die gezinnen langdurig volgde. Nu ben je meer een medicus, vaak iemand die parttime werkt of invalt. Dat heeft invloed: Waarom zou je als je slachtoffer naar zo’n huisarts stappen?! Kortom, de huisarts is vaak niet de eerste persoon waar slachtoffers naartoe gaan. Zij stappen als eerste naar de politie, dan naar Veilig Thuis en dan pas naar de huisarts. Logisch, je bent niet ziek en je gaat pas naar een arts als je lichamelijke of psychische klachten hebt.” Hoe kun je als huisarts signalen herkennen? “Dat is vaak ontzettend lastig. Zelden komen slachtoffers met verwondingen naar de praktijk. Vaak komen mensen wel langs met wat vagere, niet medisch verklaarbare klachten, zoals buik pijn, slaapproblemen, vermoeidheid en depressiviteit. Het is dan aan de huisarts om te gaan graven. Stel de juiste vragen. Je moet soms heel goed tussen de regels door luisteren.”
Wat zijn dat, de juiste vragen? “Je moet verder kijken dan de medische vraag. Wat speelt er op de achtergrond? Vraag naar de kwaliteit van de relatie. Mevrouw, u heeft klachten, is uw omgeving behulpzaam? Krijgt u steun van uw man? Is hij er voor u? Hoe is de thuissituatie? Heeft u wel eens ruzie? Zo ja, hoe verloopt die dan? Wordt daar wel eens geweld bij gebruikt? En zo kun je telkens een stapje verder in de vragen. Als er iets mis is, willen mensen er wel over praten.”
Ze hadden er nooit eerder over gepraat. Mensen willen wel, maar durven niet, want het gooit hun hele leven overhoop.
Is de spreekkamer een veilige plek om te praten? “Jazeker. In de praktijk had ik veel gescheiden vrouwen, die bij navraag slachtoffer bleken te zijn van huiselijk geweld. Ze hadden er nooit eerder over gepraat. Mensen willen wel, maar durven niet, want het gooit hun hele leven overhoop. Het is belangrijk te benadrukken dat wat in de spreekkamer wordt besproken geheim is. Het is een veilige plek, je kunt alles zeggen.” Wat kun je als arts voor slachtoffers betekenen? “Dat hangt van de ernst van de situatie af. Je kunt slachtoffers verwijzen naar maatschappelijk werk en in ernstige gevallen motiveren naar de politie of Veilig Thuis te gaan. In acute nood situaties, zeker als kinderen getuige zijn van mishandeling, moet je actie ondernemen. Dat zorgt bij een arts voor een complex dilemma tussen medisch beroepsgeheim en de meldplicht ter bescherming van de kinderen.” En bent je er ook voor daders? “Natuurlijk. Ik herinner me een dader die alles en iedereen was kwijtgeraakt: Zijn vrouw, gezin, huis en baan. Hij leefde op straat. Hij vertelde dat hij als kind ook slachtoffer was, zijn vader was een agressieve vent. Daardoor was hij veel gaan drinken en ook al wist hij dat het niet goed was, sloeg hij jarenlang zijn eigen vrouw, van wie hij hield. Ik heb hem doorverwezen voor hulp. Het zijn meestal geen enge kerels, maar mensen die vrese lijk met zichzelf in de knoop zitten.” Wat maakt de meeste indruk? “Het verbaast me elke keer weer hoe ernstig en langdurig de gevolgen zijn van huiselijk geweld, vooral bij de kinderen. Hoe mensen erdoor worden beschadigd. Zo kunnen daders vroeger zelf al slachtoffer zijn geweest en dat ettert vervolgens in de rest van hun leven door. De cirkel van geweld blijft zo in stand.”
Made with FlippingBook interactive PDF creator