istorija / history
P rema dr Krinki V. Petrov, istorija srpskog iseljeništva može se podeliti na nekoliko većih perioda. Prvi Srbi su počeli da dola- ze u većem broju u periodu od 1820. do 1880. godine iz Crne Gore, pre svega iz Bokokotorskog zaliva i Dalmacije. Pošto su se u svom rodnom kraju bavili pretežno ribarstvom, nastanjivali su američke obalske gradove kao što su Nju Orleans, Galveston i San Francisko, koji su bili slični njihovom rodnom kraju. Živeći u malim zajednicama, jedini na- čin da održe svoju veru i običaje je bio da osnuju svoje crkve i parohije zajedno sa drugim pravoslavnim na- rodima – Rusima, Grcima i Sirijcima. Drugi period srpskog iseljeništva trajao je od 1880. godine do druge decenije 20. veka. Nakon Američkog građanskog rata (1861–1865) započeo je period veli- kog industrijskog razvoja i uspona Amerike. Iseljeni- cima iz čitave Evrope bila su otvorena vrata kako bi pomogli njen industrijski uspon. Amerika je posta- la obećana zemlja. Srpski iseljenici došli su iz Kraji- ne (Lika, Kordun i Banija), Bosne i Hercegovine, Cr- ne Gore i Vojvodine. Iseljenici iz Krajine su se naselili u Pensilvaniji; imigranti iz Bosne i Hercegovine u Či- Istorija srpskog iseljeništva u SAD započeta je zahvaljujući avanturističkom duhu pojedinaca početkom 19. veka
kagu, Detroitu, Geriju, Milvokiju i Sent Luisu; imi- granti iz Crne Gore su se naselili u državama Monta- na, Pensilvanija i Ilinois, a oni iz Vojvodine u Ohaju, Klivlendu i Akronu. Prvi poznati Srbin o kome danas najviše znamo i o kojem postoje istorijski podaci, Đorđe Šagić, kasnije poznat kao Džordž Fišer, stigao je u filadelfijsku luku 1815. godine. Njegov doprinos izgradnji američkog društva bio je toliko značajan da se i danas u Nacional- nom muzeju Teksasa u Hjustonu čuva njegova slika. Srpski iseljenici pristizali su u njujoršku luku uglav- nom bez materijalnih sredstava. Tako je na primer Mihajlo Pupin, istaknuti srpsko-američki naučnik i pronalazač, došao u Ameriku sa pet centi u džepu. Nikola Tesla, proslavljeni srpsko-američki naučnik i pronalazač, došao je u Njujork bez novca. U luci je Tesla video jednog čoveka kojem nije polazilo za ru- kom da popravi motor u radionici. Ponudio se da po- pravi motor i tako je zaradio svojih prvih 20 dolara u Americi. Iako je većina iseljenika došla bez materijal- nih sredstava, oni su sa sobom doneli nešto mnogo važnije, a to je spremnost da se radi i da se žrtvuje. Pošto su iseljenici uglavnom bili neoženjeni, ži- veli su zajedno sa svojim sunarodnicima u pansioni- ma sa jeftinim obrocima i rentom. Kako je broj ise- ljenika rastao, tako su nastojali da se organizuju u razne organizacije, kulturna društva, bratstva i cr- kveno-školske opštine kako bi održali kulturni i ver-
Kralj Petar sa predsednikom Ruzveltom King Peter of Yugoslavia with President Roosevelt
72 | Istorija » History
Made with FlippingBook interactive PDF creator