Lorem ipsum dolor / Lorem ipsum dolor
U
prolećnom ili jesenjem, sunčanom ili kišovitom danu, kad iznenada, na nekoj okuci Ibarske ma- gistrale pri izlasku iz Kra-
Žiča je bombardovana u II svetskom ratu. Poslednje obnove izvršene su krajem 20. veka Žiča was bombed during World War II. The last renovation was completed towards the end of the 20 th century
ljeva, prema Raški, sinu, u daljini, kao krvavo sunce, zagasitocrve- ni zidovi manastira Žiče, telo mi, od glave do peta, preplave tala- si radosti. Kubeta i zidovi Žiče razvedre mi kišni dan, a sunčani još više prosvetle. I učini mi se, u predve- černjim satima, da noć ovde ni- kad ne pada. A i ako pada, onda je to zvezdana noć. Kažem, svaki put se poradu- jem Žiči, iako je Sveti Sava nalo- žio da se fasade manastira oboje crvenom bojom zbog krvi srpskih mučenika za hrišćansku veru. Žiča se nalazi na desnoj oba- li Ibra, desetak kilometara pre uvira ove planinske reke u Mora- vu. Ovde se, u poljima kod Mata- ruške Banje, Ibar, koji izvire neg- de u šumovitim nedrima planine Hajla, iznad grada Rožaja, smiru- je, valjajući lenjo, u ovo doba go- dine, posle otapanja snega, mutne i narasle vode. Ima jedna narod- na pesma, u kojoj se govori: „Sta- ni, stani, Ibar vodo“. Tu nadomak Kraljeva brzi i lomni Ibar uspora- va, ako već ne staje. Gradnja Žiče započeta je 1206. godine, desetak godina posle za- vršetka obližnjeg manastira Stu- denica. To je, valjda, bio prvi ko- rak u širenju srpske države prema severu, ona je uglavnom svoje kra- ke pružala prema jugu, prema Ko- sovu, i prema zapadu, prema Za- humlju i Hercegovini. Gradnju je započeo Stefan Ne- manjić, sin Stevana Nemanje, ali se o njoj brinuo i brat mu Sava, bu- dući prvi srpski arhiepiskop. Ma- nastir je završen 1217, pre ponov- nog Savinog odlaska u Hilandar. U manastiru je najverovatni- je 1221. krunisan Stefan Nema- njić kao prvi srpski kralj, zbog toga prozvani Prvovenčani, a ka- snije su na istom mestu krunisani Radoslav, Vladislav, Uroš, Dragu- tin i Milutin, svi iz loze Nema- njića. Tu je kraljevskom krunom, 1882, ovenčan i Milan Obreno-
ULAZAK U NEBESKI HRAM Žičkim freskama jasno se ističe poruka da ulazimo u crkvu koja je, pre svega, posvećena veri. Nigde nije više naslikanih arhijereja, pustinjaka, proroka, svetitelja nego u Žiči. Poruka ovih fresaka je, i po onome što pričaju i po onome kako su naslikane, da se ulazi u božji hram, ili ako hoćete nebeski hram, do koga se stiže samo velikim podvižništvom i mučeništvom. Do tih poruka je bilo stalo pre svega Svetom Savi, čija je uloga u nastajanju ovog manastira ogromna. On je, kao i kod Studenice, idejni ktitor manastira.
vić. Žiča je bila prvo sedište Srp- ske arhiepiskopije, sa Svetim Sa- vom na čelu. Žiča, kao većina starih ma- nastira, nosi tragove gotovo svih vekova, od nastanka pa sve do da- nas. Žiča koju gledamo danas je Žiča Save Nemanjića, ali i Žiča kralja Milutina, Žiča pećkih patri- jarha, ali i vladike Nikolaja Veli- mirovića. Ona je, u stvari, svojevr- sni palimpsest. Nazivana je „velika crkva“ i „mati mnogih crkava“. Iz starih opisa Žiče dobija se slika da je manastir predstavljao neku vrstu dobro uređenog gaz- dinstva ili velike zadruge, u kojoj je postojala harmonija između se- bara, vlastelina, monaha i crkve- nih velikodostojnika. I danas, na zapadnoj strani, prema Ibru nalaze se prostorije manastirskog gazdinstva. Tu sam zatekao razne delatnike, zidare, molere, baštovane, stolare, kuva- rice... Snimio sam i posebnu vrstu kokošaka, zvanih misirke. Život u Žiči brujao je kao u košnici…
Raspeće Crucifixion
Sveti Petar, Sveti Pavle Apostle Peter, Apostle Paul
44 |
Made with FlippingBook interactive PDF creator