Od zgrade Akademije do Palate „Albanija“ protezao se korzo, izuzetno važan za društveni i modni život tog vremena jer je bio svojevrsna modna revija na ulici, izložba lepote i šarma
A ‘corso’ strip extended from the building of the Academy to Palace Albania that was of exceptional importance to social and fashion life, as it represented a kind of fashion show on the street; an exhibition of beauty and charm
Posebno je zanimljiva Zbirka tekstila i kostima Muze- ja. Ona čuva predmete starosti od 4. veka sve do prvih decenija 20. veka, koji živopisno pričaju istoriju Srbije kroz istoriju odevanja i mode. Neki od kurioziteta koje možete da vidite su: francuska komoda Karađorđevića, u stilu Luja XV, kakvih ima svega sedam na svetu; pa- ravan za kamin i peć koji je oslikala najznačajnija srp- ska slikarka s kraja 19. veka, Nadežda Petrović, a koji je služio da se imućnim Srpkinjama ne istopi šminka kad sede kraj vatre; lepeze od nojevog perja, torbica od kornjačevine za sitan novac, revolucionarni vikto- rijanski model cipele, izmišljen da pokrije ženski čla- nak, jer nije bilo učtivo otkriti ijedan deo kože... To su tek neki od 37.000 predmeta MPU neprocenjive vred- nosti koji pričaju privatnu, intimnu, društvenu, zabav- nu i modnu istoriju Srba. Krajem 19. i početkom 20. veka, po ugledu na Pa- riz, u Srbiji su nikli brojni „mode saloni“. Najstariji za
ka Dankučević otvorila je salon 1921. Njen salon nu- dio je veliki izbor prvoklasne svile i štofova uvezenih iz Francuske. Iste te godine Katarina Mladenović je otvorila svoj salon. – Patentirala je oslikavanje svih vrsta tkanina ra- stopljenim metalima, ukrašavala je modele sintetičkim draguljima i već 1923. napravila izložbu u Ženskom klu- bu. Prikazala je kolekciju sa detaljima inspirisanim ša- rama pirotskih ćilima, koju je nameravala da ponudi Parizu – priča mr Bojana Popović, kustoskinja Muzeja primenjene umetnosti koja je stručno istraživala isto- riju beogradskog modnog šika 1918–1941. Katarina Mladenović još 1924. odlazi u Pariz, gde radi za najuglednije modne kuće. Sredinom 1920-ih godina Beograd je bio poznat kao „mali Pariz“, jer je pratio trendove svetske prestonice mode. Noviteti viđeni u tada najprestižnijim modnim časopisima, „Vog“ i „Femini“ mogli su se nać i u beograd-
koji znamo bio je Modni salon Ruže Koen osnovan 1910. godine. Tu ste mogli da ku- pite francuske parfeme, kvalitetne tkanine i toaletni pribor. Preduzimljiva Ruža zapošlja- vala je između 10 i 12 radnika, a zanimljivo je da je redovno objavljivala i članke u „Ne- deljnim ilustracijama“ i „Ilustrovanom vre- menu“, u kojima je obaveštavala „naše dame o najnovijim trendovima u pariskoj modi, čiji je veliki ambasador“. Darinka Pivarević otvo- rila je salon 1911. godine. Još jedno pozna- to ime bila je Angelina Rusojevna koja je bi- la uspešna modna krojačica. Simbol beogradskog modnog šika će 1919. godine postati salon Rebeke Jakovljević-Amo- daj, prve modne kreatorke u istoriji srpske mode. Rebeka je salon otvorila u Uzun Mir- kovoj 4, na mestu današnjeg Aero-kluba, sa- mo tri godine nakon Koko Šanel. Bila je toli-
skim izlozima. To je period procvata Beograda, u kome Knez Mihailova, od uskog orijental- nog sokaka punog bašti ograđenih plotovima, postaje trgovački centar grada, sa luksuznim radnjama i automobilima. Beograd postaje va- žan centar na kulturnoj mapi Evrope, u kome gostuju najveće svetske zvezde tog doba. To- kom gostovanja u Beogradu 1929. Džozefina Bejker, najbolje plaćena zvezda pariskih vari- jetea, „najsenzacionalnija žena svih vreme- na“ za Hemingveja i „Nefertiti današnjice“, kako ju je zvao Pikaso, u čuvenoj Robnoj ku- ći „Mitić“ u Knez Mihailovoj kupila je svilu i svilene čarape. U Beogradu je dočekana ova- cijama, a očarala je i čuvenu srpsku slikarku nadrealizma, Milenu Pavlović Barili, koja je radila ilustracije za naslovnice čuvenih mod- nih časopisa kao što su „Vog“ i „Harpers Ba- zar“, a koja ju je odmah naslikala.
ko popularna da ju je spomenuo i čuveni srpski pisac Branislav Nušić u svojoj drami „Dr“ iz 1936. Dok su se u drugim salonima modeli birali iz časopisa, Rebeka je sa svojih putovanja u Pariz donosila gotove modele ko- je je pokazivala klijentima na malim modnim revijama, tj. živim manekenima. Dame su, nakon biranja mode- la, birale i skupocenu tkaninu od koje će biti sašiven, a Rebeka im je pomagala da odaberu model u skladu sa svojim stasom, godinama, bojom tena i kose. Dok u to vreme modni krojači nisu bili javne ličnosti kao danas, Rebeka Amodaj je bila meta novinara, koji su pratili svaki njen korak i od nje stvorili pravu gradsku modnu ikonu – trendseterku i influenserku tog vre- mena. Rebeka je volela izlaske i društveni život i bila je redovna gošća u „Džokej“ klubu, jednom od najek- skluzivnijih mesta u Beogradu, gde se zna da je igrala poker sa kraljem Aleksandrom i pobeđivala ga. U njenim salonima je šiveno i do pedeset toale- ta nedeljno, za mušterije iz Srbije ali i regiona. Živ-
Jedna izreka glasila je da se „u Beogradu otvaraju kišobrani kada u Parizu pada kiša“, iz čega se vidi ko- liki je bio uticaj Pariza kao vodećeg svetskog modnog centra. Posleratna opčinjenost Beograda Parizom bila je tolika da su nazivi nekih od najboljih beogradskih modnih salona i trgovina bili transkribovani na fran- cuski jezik, a računi su za otmenu klijentelu ispisiva- ni na francuskom. I „Orijent ekspres“ odigrao je ključnu ulogu u razvo- ju beogradske mode. Na početku svake sezone vlasnici beogradskih radnji, salona i krojači sedali bi u „Orijent ekspres“ u Beogradu i putovali u Pariz da bi kupovali najnoviju i najbolju robu, kao i modele koje bi potom mogli da, uz licencu, kopiraju ili modifikuju u svojim salonima. Sve bolje snabdevene knjižare imale su ši- rok izbor evropskih modnih časopisa koji su kreirali i beogradsku modu, poput „Voga“ i „Femine“. Samo pet- naestak dana posle izlaska novog broja, Beograd bi bi- vao obučen po poslednjoj pariskoj modi.
Belgrade » Beograd | 77
Made with FlippingBook interactive PDF creator