70
Meritum 4 (71) 2023 Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny
Prawo autorskie – dozwolony użytek edukacyjny. Mity i fakty.
DARIUSZ BRZUSKA Specjalista ds. merytorycznych Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów w Warszawie
Przestrzeganie prawa autorskiego? Po co? A co to za fanaberia? Przecież po to jest internet, by korzy- stać ze wszystkiego, co zawiera! Wielu uczniów tak myśli, a nawet część nauczy- cieli. Wszak w celach edukacyjnych w szkole wolno korzystać ze wszystkiego i zawsze! Niestety, nie ma tak dobrze. Wolno korzystać ze wszystkiego, ale pod pewnymi warunkami, nie wszędzie i nie zawsze. Generalną zasadą prawa autorskiego jest, że korzystanie z czyjegoś utworu, z tekstu literackie- go, grafiki, zdjęcia, muzyki odbywa się na zasa- dach określonych przez twórcę/dysponenta praw autorskich, a naruszenie tych zasad niesie za sobą konsekwencje prawne, między innymi koniecz- ność płacenia odszkodowania za nieuprawnione wykorzystanie. Podstawą do tego jest ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, tekst jednolity: Dz.U. z 2022 r. poz. 2509.
Ustawodawca, na szczęście dla szkół i placówek oświatowych, wprowadził pojęcie dozwolonego użytku chronionych utworów. Dozwolony użytek oznacza, że – pod pewny- mi warunkami – wolno nam korzystać z czyjegoś utworu bez pytania o zgodę dysponenta praw autorskich. Nawet wtedy, gdy utwór był rozpo- wszechniony z klauzulą „wszelkie prawa zastrzeżo- ne”, w ramach dozwolonego użytku wolno z niego korzystać. Ale tylko jeżeli spełniamy warunki do- zwolonego użytku. Dozwolony użytek dotyczy nie tylko nauczania. W ramach dozwolonego użytku mamy między in- nymi prawo do użytku osobistego, prawo do cy- towania i jeszcze parę innych praw. W najbardziej interesującym nas obszarze dozwolony użytek jest tak zdefiniowany: Art. 27 ust. 1: Instytucje oświatowe oraz pod- mioty, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-8 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, mogą na potrzeby zilustrowania treści przekazywa- nych w celach dydaktycznych lub w celu
Made with FlippingBook - Online Brochure Maker