BERNARD VAN ORLEY of de Rafaël van het Noorden
Pieter Bruegel kennen we allemaal. Dat kan helaas niet gezegd worden over Bernard van Orley (1487-1541), een veelzijdige beeldend kunstenaar uit Brussel die al eeuwen in Bruegels schaduw sluimert. Een schitterende overzichtstentoonstelling in BOZAR past daar nu eindelijk, en voor het eerst, een serieuze mouw aan.
S ophie Lauwers, hoofd tentoonstellingen bij BO- ZAR, is zichtbaar trots wanneer ze over de ten- toonstelling vertelt. “Van Orley is inderdaad niet bekend bij het grote publiek. Maar er loopt wel een rechte lijn tussen hem en Bruegel. Eén van Van Orley’s leerlingen was Pieter Coecke van Aelst, in wiens ate- lier Bruegel het vak leerde. Van Orley was een belang- rijk guur in de renaissance en werkte onder meer voor machtige en kunstminnende vrouwen als Margaretha van Oostenrijk en Maria van Hongarije.
men in de Sint-Goedelekathedraal in Brussel en ont- werpen van wandtapijten, de meest luxueuze produc- ten uit die tijd. Daarnaast ging hij ook op zoek naar een nieuwe beeldtaal. Bijvoorbeeld in zijn portretten van machthebbers. Zijn manier van afbeelden zou trend- settend worden, en eeuwenlang bepalen hoe het por- tret er moest uitzien. Het was dan ook niet voor niets dat zijn tijdgenoot Albrecht Dürer hem de ‘Rafaël van het Noorden’ noemde. Een groot compliment.” Topje van de ijsberg “We vatten de tentoonstelling van Van Orley op als on- derdeel van een tweeluik. We brengen ook een scherp beeld van wat er op gra sch vlak allemaal gebeurde in Bruegels tijd. Wat we van Bruegel kennen, is immers maar het topje van de ijsberg. We zien heel duidelijk dat de productie in die tijd verder bouwt op de tradi- tie van de Vlaamse Primitieven, zoals Van Eyck, Van der Weyden enzovoort. Als ik naar hun werken kijk, dan krijg ik gewoonweg kippenvel, zo virtuoos zijn ze! Bovendien confronteren we in de tentoonstelling het oude werk met dat van de hedendaagse kunstena- res Anouk De Clercq. Zij maakt video’s en geluids- installaties. Paul van Nevel komt concerteren in de tentoonstelling. Hij is wereldberoemd geworden met zijn Huelgas Ensemble en heeft recent een boek uitge- bracht over de link tussen het landschap en de muziek van de Vlaamse polyfonisten. Ik weet nu al dat het een fenomenale tentoonstelling wordt, mede dankzij de begeleiding van en de bruiklenen uit het Louvre, de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, de Koninklijke Bibliotheek, enzovoort.” > Bernard van Orley, de weg naar Bruegel,20/2-26/5, bozar.be
Je zou hem zonder de minste overdrijving ‘de Steve Jobs van onze contreien’ kunnen noemen.
In die tijd was Brussel één van de grote Europese kunstcentra. Op de Koudenberg – twee stappen van het Paleis voor Schone Kunsten en het Koninklijk Pa- leis – bevond zich één van de meest tot de verbeelding sprekende en weelderige paleizen van het vasteland: de residentie van keizer Karel V. En hier was Van Orley kind aan huis. Je zou hem zonder de minste overdrij- ving ‘de Steve Jobs van onze contreien’ kunnen noe- men. Waarom? Omdat hij onophoudelijk op zoek was naar nieuwe vormen en dragers voor zijn kunst. Van zijn hand zijn niet alleen een heleboel schilderijen, maar ook een aantal adembenemende glas-in-loodra-
73
JANUARI-FEBRUARI 2019 VTBKULTUUR
Made with FlippingBook - Online catalogs