1
2
slušalaca. Odavno je poznato da je zaista reč o legendi, najverovatnije nastaloj u romantičnom 19. veku, te da o tom niškom banketu nemamo nikakve sačuvane, pouzdane izvore. Međutim, to ne umanjuje našu rado- znalost da saznamo da li je viljuška zaista bila poznata našim precima u srednjem veku. Dvozuba viljuška za konzuma- ciju hrane naslikana pred Hristom na fresci Tajne večere u Crkvi Svetih apostola u Pećkoj patrijaršiji pouzda- no se datira u 1260. godinu. Kada je reč o pisanim izvorima, najstariji po- datak vezan za viljuške u vlasništvu srpskih vladara i vlastele potiče iz prve polovine 15. veka. Reč je o opi- su escajga Stjepana Vukčića Kosa- če (1404–1466), hercega od Svetog Save, koji je bio načinjen od srebra, korala i gorskog kristala. Četiri dvozube viljuške prosečne dužine oko 15,5 cm sa zupcima pro- sečne dužine 5 cm izrađene su od ko- vanog gvožđa, jednostavne obrade bez ornamenata i vrlo tanane. Delu- ju kao pribor korišćen da bi se njime jelo voće ili kolači pre nego meso ili neka druga, robusnija hrana. Intrigira mogućnost da su nasta- le na tlu Srbije, u domaćim radioni- cama. Najverovatnije na širem po- dručju srednjovekovnog Rasa. Nisu zlatne, ali je reč o tako dragocenom nalazu, da su za srpsku nauku i kul- turu vrednije od zlata. JAGNJETINA ZA RATNIKE, ZEC ZA RATARE Shodno običajima u srednjem ve- ku, ali i striktnom shvatanju i sprovo- đenju propisa u vezi sa ishranom koji pre svega podrazumevaju pripadnost određenom društvenom sloju, dobar vladar morao je jesti dosta mesa ka- ko bi zadržao svoje vladarske, viteš- ke i druge kvalitete koji ga defini- šu kao superiornog lidera i vojnika. I to ne bilo kakvog mesa, već onog najkvalitetnijeg, pripremlje- nog pečenjem ili prženjem, jer sa- mo spoj krvi i vatre obezbeđuje vla- darsku i ratničku moć. Kuvano meso, iznutrice, male ptice, zečevi i prera- đevine su za zemljodelca i zanatliju – vladar i vojnici jedu pečenje! Pored sočiva, boba, divljeg graš- ka, kupusa, crnog i belog luka, zelja, rotkve, repe, prosa, ječma, ovsa, raži, a u poznijim periodima i pirinča i ku- kuruza, koji stižu na naš prostor s tur- skim osvajanjima sredinom 15. i po-
3
4
1 Srednjovekovni krčag iz kog se pilo 2 Krčag, Stalać, 15. vek 3 Pribor za obedovanje od korala i srebra 4 Lonac za kuvanje 5 Trpezna zdela 1 Medieval pitcher for drinking 2 Pitcher, Stalać, 15 th century 3 Dining cutlery made from coral and silver 4 Cooking pot 5 Dining table bowl
5
76 |
Made with FlippingBook interactive PDF creator