RITAM SRBIJE / RHYTHM OF SERBIA
Oni nastavljaju porodičnu tra- diciju, a njihova kolekcija broji više od 100 originalnih primeraka ćili- ma koji nisu na prodaju. Najstari- ji je ćilim sa šarom „drvo života sa 12 niša“. Reč je o molitvenom ćili- mu koji predstavlja put u neki no- vi kosmos i porodično zaveštanje. Bavljenje pirotskim ćilimima nije došlo slučajno – ukupno sedam ge- neracija porodice Jocić bavilo se sa- kupljanjem pirotskih ćilima. – Dve bake su bile tkalje (ći- limarke), koje su svojim umećem hranile porodicu u neka stara, spo- rija, jednako teška, ali srećnija vre- mena. Oba razboja, tupica, češalj, vretena i sav materijal se u kući ču- vaju kao izvesna vrsta relikvije i ta- lismana. Kao potomak tkalja, od- malena sam zadojen ljubavlju ka toj igri magičnih niti i simbolima koje pirotski ćilim u sebi nosi – pri- ča Marko. Jocić, inače po profesiji etno- log, ističe da je sama izrada pirot- skog ćilima impresivna, a da se oko njega poput mreže plete čudesna priča puna zanimljivih detalja. Naš sagovornik ističe i da je poznava-
nje i zanimanje za sopstvenu tra- diciju jedan od načina da sačuva- mo nacionalni identitet. – Sama tehnika izrade na kle- čanom razboju fascinira. Taj ručni rad je nešto što se slobodno može nazvati umetnošću. Bez lica i na- ličja, isti sa obe strane, pirotski ći- lim je jedinstven u svetu. Runska vuna sa Stare planine, gusto tka- nje, postojanje 115 šara, od kojih svaka nosi svoju simboliku i priču, nešto je što ostavlja bez daha – isti- če naš sagovornik, pa nastavlja da dočarava atmosferu koju pirotski ćilim sa sobom nosi… Ćilim ispuni prostor, oplemeni ga i da mu divnu energiju, jer po pre- danju ćilim i nije mogla da tka oso- ba koja nema čiste i dobre misli. To čudo, koje nastaje nakon puna dva meseca klečećeg ručnog rada za sa- mo jedan ćilim, pravo je remek-de- lo, na koje kao nacija možemo i mo- ramo biti ponosni! Apsolutno je u rangu anadolijskih, persijskih, ka- zak i kineskih svilenih tepiha. Mora- mo čuvati i voleti svoje jer tradicija je neodvojivi deo identiteta naroda kojem pripadamo, a narod bez po- rekla nestaje i gasi se i zato se mo- ramo vratiti korenima… Postoji tačno 115 različitih ša- ra na pirotskom ćilimu, a svaka od njih ima svoju autentičnu, lepu pri- ču. Motivi koji su korišćeni na pi- rotskim ćilimima su drevni i poti- ču iz raznih kultura – od drevne Grčke, pa sve do ranohrišćanskih motiva poput kornjače, ribe, pla- mena, kandila, gugutke... Pirotski ćilimi su rađeni i za palate i dvoro- ve, kao i za istaknute diplomate i članove društva. U potrošačkom društvu, u kojem se trendovi menjaju kao na pokretnoj traci, a stvari brzo gu- be vrednost i prodaju u bescenje, nije lako pronaći svoje mesto pod suncem i istaći se u moru jeftinih tričarija koje ljude privlače niskom cenom. Usled niskog standarda u našoj zemlji i nekih nesrećnijih vremena, možda nije ni čudo što je pirotski ćilim dugo čekao u zapeć- ku da se vrati na put stare slave... Ali sada ponovo ide u tom prav- cu sitnim, ali čvrstim koracima.
Pirotski ćilim u svetu je poznat i pod imenom sarkoy ili šarkoj, kako se Pirot zvao u tursko doba, a što u prevodu znači šareni grad (ili grad ćilima, kako su ga Turci još zvali) Pirot rugs are also known around the world under the name “Sarkoy” or “Šarkoj”, as Pirot was called during the period of Ottoman Turkish rule, and which translates as colourful town (or town of kilim rugs, as the Turks also called it)
– Interesovanje ljudi je sve ve- će i raduje nas podatak da se ljudi polako, ali sigurno vraćaju onome što traje večno i što će služiti ge- neracijama u porodici. Cene pirot- skih ćilima su šarolike i zavise od toga da li je reč o antikvarnom ćili- mu ili ćilimu koji je izatkan u novi- je vreme. Osim toga, na cenu utiče i složenost tehnike izrade, broj ut- kanih boja, a najviše sama retkost i komplikovanost kataloške šare. Cene se kreću u opsegu od 250 do 1.000 evra – objašnjava Jocić i do- daje da ćilimu po kvalitetu nema premca i da se može aktivno kori- stiti 100 godina.
88 | Srbija » Serbia
Made with FlippingBook interactive PDF creator