1882. pridružila Opera, pa je pod ime- nom Muzička grana Narodnog pozo- rišta u Beogradu premijerno odigra- na opereta Vračara . Na ovim daskama je stasala Melanija Bugarinović, pr- va Srpkinja koja je operu profesional- no pevala u Beču, a docnije i Milka Stojanović, Miroslav Čangalović, Ži- van Saramandić, Radmila Bakočević... Prva baletska predstava, Ščelkun- čik Petra Iliča Čajkovskog, izvedena je početkom 1923. zahvaljujući ume- ću virtuoza Boljšoj teatra prenetog na prve baletske igrače Srbije. Svoje la- ke korake godinama su ovde pružile Anica Prelić, Nata Milošević, Nata- ša Bošković, Jovanka Bjegović, Aš- hen Ataljanc...
U vreme oko 1869, kada je iz- građeno zdanje Narodnog pozorišta na Trgu republi- ke, Beograd je bio „jedno ve- liko selo, na pola puta od otomanske do evropske civilizacije“, veli istorijat jedne od najznačajnijih srpskih insti- tucija. Podizanje palate inicirao je knez Mihailo Obrenović izlazeći u susret potrebama tek formiranog profesio- nalnog ansambla, koji je „funkcionisao u neodgovarajućim uslovima“. Prvi komad tog novoosnovanog ansambla, Đurađ Branković Karolja Obernjaka, izveden je u gostionici, istina otmenog naziva – Kod engle- ske kraljice . Od tog doba zgrada Na- rodnog pozorišta pretrpela je mnogo- brojne promene. Izvorni klasicizam prekrili su ukrasi secesije, gabarit je povećavan u nekoliko navrata, posled- nji put 1986, kada je dograđeno zače- lje, okrenuto ka Ulici braće Jugović i podignuto po savremenim arhitek- tonskim principima. Januara 1938. zgrada je bila po- prište spektakla, doduše, veoma tuž- nim povodom: u holu je bio smešten odar velikog komediografa Branisla- va Nušića (1864–1938), jednog od vr- lo važnih upravnika Narodnog pozo- rišta. Celo je zdanje bilo prekriveno crnim platnom. – Narod je danonoćno obilazio Nušićev kovčeg i neutešno plakao – svedoči glumac Vlasta Velisavlje- vić, jedan od malobrojnih koji se to- ga živo sećaju. Plakao je i Vlasta, ali i njegova sta- rija i slavnija koleginica Žanka Stokić, jer je „u Nušiću izgubila svog rodite- lja“. Žanka se upravo proslavila ulo- gama u njegovim komadima. Najču- venijoj Gospođi Ministarki publika je bila toliko naklonjena da je uvek odlazila sa scene praćena ovacijama. Promenljiva kao teatar, sudbina joj se nakon Drugog svetskog rata preokre- nula – oduzeta joj je nacionalna čast zbog navodne kolaboracije sa naci- stima. Na njoj je primenjena i jedna od prvih kazni društvenokorisnog ra- da, tačnije čišćenja beogradskih uli- ca. A Žanka je samo radila ono što je najbolje umela. Dve godine kasni- je komunističke vlasti su je pomilo- vale. U istoriju pozorišta ušla je ne- okaljanog obraza. Do tog doba Narodno pozorište je već imalo tri ansambla. Drami se još Tekst / Words: Dragana Nikoletić Fotografije / Photography: Goran Srdanov, Zoran Ilić, Zoran Lončarević
The emphasis during this jubilee year has been placed on plays of domestic authors interpreted by local artists na predstave domaćih autora u interpretaciji ovdašnjih umetnika U godini jubileja naglasak se stavlja
| 37
Made with FlippingBook interactive PDF creator