Priče iz prestonice / stories from the capital
ZVONA BEOGRADSKE SLOBODE CRKVA SVETIH APOSTOLA PETRA I PAVLA CHURCH OF THE HOLY APOSTLES PETER AND PAUL BELLS OF BELGRADE’S LIBERTY
Miloševog konaka u parku Topčider. Tu gde se knez odmarao, pušio na či- buk i ispijao kafu, lepo se sa prozora vide crkva i njena kupola. Crkva je sagrađena 1834. i bitna je za duhovni život Beograda jer je nakratko bila jedina. Tek 15 godina kasnije biće sazidana i osvećena Sa- borna crkva, konak kneginje Ljubice, takođe sve pod ktitorstvom kneza Mi- loša. Hram apostola Petra i Pavla bio je sve do 1863. dvorska crkva. Stare- šina crkve, sveštenik Vladimir Mar- ković, podseća da je knez Miloš na- ročito bio vezan za taj kraj. – Topčider je bio strateški bitan, jer do njega nisu mogli da dobace tur- ski topovi. U toku ustaničkih borbi za oslobođenje Beograda, zadatak kneza Miloša bio je da čuva i da organizuje smeštaj srpske vojske u Topčideru – priča sveštenik ovog hrama i doda-
L eto u Beogradu nije potpuno ako se barem jedne nedelje, posle liturgije, ne ostane na kafi i druženju u porti hrama Svetih apostola Petra i Pavla u Top- čideru. To bi sigurno poručio i njen ktitor, knez Miloš Obrenović, jer ka- ko drugačije objasniti taj veliki pro- stor i amfiteatar oko crkve, ako ne že- ljom da se na tom mestu okupljamo, družimo i Bogu molimo. Knez Miloš je kao ktitor podigao više od 30 crkava i konaka u Srbiji. Ipak, od svih svojih zadužbina najvi- še je, izgleda, voleo topčidersku cr- kvu. Prema narodnoj tradiciji, knez je podigao taj hram u znak svog spase- nja i zahvalnosti Bogu, jer je tu izma- kao Karađorđevom gnevu, i to zbog propusta turske vojske kod Careve ćuprije u Topčideru. Po drugoj verzi- ji, Knez Miloš je trebalo da bude po- gubljen zbog suprotstavljanja Kara- đorđu na mestu gde se sada crkva nalazi. Legenda kaže da se tada pr- vi put desilo da Karađorđeva kubura nije opalila. Po dolasku na vlast knez je ispunio zavet i obećanje sagradiv- ši ovu crkvu pored njegovog letnjeg dvorca, u neposrednoj blizini konaka srpskog mitropolita. Da je ovaj strog i praktičan vladar imao želju da gleda u Boga, potvrđuje i pogled sa prozora Tekst / Words: Željka Mrđa Fotografije / Photography: Oliver Bunić
je ono najdragocenije:
– Knez Miloš je topčiderskoj cr- kvi darovao tri zvona, od kojih su dva u Prvom svetskom ratu skinuta i od- neta u Beč, gde su zajedno sa ostalim pokupljenim zvonima iz pravoslavnih hramova pretopljena i upotrebljena u ratne svrhe. Treće najmanje zvono je sačuvano i danas predstavlja značaj- nu starinu. Zajedno sa crkvom i mitro- politovim konakom stavljeno je pod zaštitu države 1949. godine. Ta isto- rijska zvona kneza Miloša objavila su oslobođenje i nezavisnost Srbije po- sle drugog hatišerifa iz 1830. godine – kaže otac Marković i podseća da su Turci posle zauzimanja Beograda porušili sve crkve iz perioda despota
Smeštena pod stoletnim platanima u otmenom hladu Topčidera, najstarija je sačuvana beogradska crkva. Ovaj hram, sa zvonom koje je oglasilo oslobođenje od Turaka, nosi u sebi istoriju dvora i države Located under centuries-old plane trees in the gentle shade of Topčider stands the oldest preserved church in Belgrade. This temple, with a bell that rang out to mark liberation from Ottoman rule, carries within it the history of the court and the state
96 |
Made with FlippingBook interactive PDF creator