Dejna Skali je bila među prvim ikonama feminizma u istoriji američke televizije i prva naučnica koju su tadašnje devojčice videle na TV-u Dana Scully was among the first icons of feminism in the history of American television, and the first female scientist to be seen on TV by the girls of that time
Skali efektu; Dejna Skali je bila među prvim ikonama feminizma u istoriji američke televizije i prva naučni- ca koju su tadašnje devojčice videle na TV-u. Ovo po- stavljanje Skali kao snažne ličnosti koja vuče Moldera napred u životu desilo se namerno: kreator serije Kris Karter često je govorio da bi želeo da subvertuje staro- modne rodne grupe i postavi ženu na mesto oslonca za jednog krajnje nemačo muškarca. Džilijan Anderson, koja tumači Skali, više puta je izjavljivala da je dobijala nebrojena pisma obožavateljki koje su joj zahvaljivale što su se zbog nje opredelile da studiraju medicinu ili neku drugu oblast prirodnih nauka. Tokom svih devet sezona, od 1993. do 2002. godi- ne, Dosije Iks (zbog popularnosti neslavno i obnovlje- na pre tri godine), u SAD je bila serija solidne, ali za tu eru ne sjajne gledanosti, dok je u Evropi i ostatku sve- ta bila prvi fenomen koji je privukao različite generaci- je i profile gledalaca. Dotad popularne serije koje su se gledale globalno kao što su Dinastija , Tvin Piks i Zona sumraka privlačile su samo određene niše, dok kultni hitovi kao što je Sajnfeld nisu imali fanatičnu onlajn ba- zu koja je u nedogled spekulisala o svakoj sceni serije. U tom smislu Dosije Iks je bio prvi izdanak pop kultu- re koji je spojio ljude širom sveta. Sa druge strane, kada je narativ u pitanju, teme koje je Dosije Iks obrađivao i način na koji su se kreativni še- fovi serije Kris Karter, Vins Giligan i Frenk Spotnic od- nosili prema sećanju, verovanjima i sudbini pojedinca utrli su put savremenoj televiziji u SAD i na izmaku mi- lenijuma uobličili razne ideje postmoderne. Za početak, Dosije Iks je oduvek bio mnogo više od obične zabavne priče za ljubitelje fantastike. Fokus nikada zapravo nije bio na paranormalnom, već na iskonski ljudskom, obič- nom, čak svakodnevnom. Es-ef pripovedačka smicalica koja nalaže da ljudi jure bizarna čudovišta dok ne shva- te da su čudovišta oni sami je kliše, ali Dosije Iks okreće tu ideju naglavačke i među prvima nam daje materijal za nijansiranje tog čudovišnog, odnosno posmatranje savre- menih ljudi iz raznih moralnih i etičkih uglova. U Dosijeu Iks susrećemo se s protagonistom koji nije neka fantazija o mačo heroju (iako je agent), već je jedna opsesivna, nestabilna i nadasve zbunjena i zbu- njiva ličnost. Foks Molder, ma koliko harizmatičan, pu-
paranormal, but rather on the truly human, ordinary and everyday. The sci-fi narrative gimmick whereby people chase bizarre monsters until they realise that they are themselves monsters is a cliché, but the X-Files turned that idea on its head and was among the first to give us material for colouring that which is“monstrous”, or observ- ing modern people from various moral and ethical perspectives. In the X-Files we encounter a protagonist who isn’t some kind of fantastical macho hero (despite being an agent), but rather an obsessive, unstable and primarily confused and confusing individ- ual. Fox Mulder, regardless of how charismatic he was, was primar- ily receptive to the audience due to his faults, then the job that ter- rorised him completely, loneliness in a gloomy everyday existence and futile attempts to “succeed”, become “accomplished” and dis- cover“the truth”.This Sisyphean repetition of attempts and failures, entwined in a quasi-satirical narrative of government conspiracies and aliens threatening to destroy the planet, for the first time laid bare the reality of the contemporary worker and modern man, a dissatisfied figure who doubts himself and views with contempt the American dream and traditional ideas of success. Addicted to porn, incapable of realising significant emotional relationships with wom- en, obsessed with the idea of believing in the alien abduction of his own sister and the existence of paranormal phenomena, Mulder was, and remains, the vision of a humiliated man who sticks to his own illusions because he has nothing else left. Scully wasn’t in a better situation either – despite her intellect, education and healthy scepticism, she was also humiliated and abandoned in the same basement, just to spy on her colleague at the behest of her bosses. Her education and talent didn’t inter- est anyone. In cruel reality, women who attempted to break into the male world of the early 1990s didn’t fare better, and this se-
Fokus nikada nije bio na paranormalnom, već na iskonski ljudskom, običnom, svakodnevnom. „Dosije Iks“ daje materijal za nijansiranje čudovišnog, odnosno posmatranje savremenih ljudi iz raznih moralnih i etičkih uglova The focus of the story was never on the paranormal, but rather on the truly human, ordinary and everyday. The X-Files provides material for shading “the monstrous”, or observing contemporary people from various moral and ethical perspectives
46 |
Made with FlippingBook interactive PDF creator