voda i kanalizacije, uvođenja javnog sao- braćaja i električne energije. Zbog svega toga je Beograd pred početak Prvog svet- skog rata postao nalik drugim evropskim prestonicama. Beograd je po završetku Prvog svet- skog rata postao glavni grad novonasta- le Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, ka- snije Kraljevine Jugoslavije. Ratna dejstva ostavila su zastrašujuće posledice po grad i stanovništvo, a mir je doneo razvojnu perspektivu. Grad je privlačio stanovni- štvo iz različitih krajeva zemlje i inostran- stva, uglavnom siromašan svet. Uslovi stanovanja Beograđana bili su veoma ra- zličiti. Bile su tu stambene palate, koje su dominirale gradskim centrom, vile u novoformiranim kotežima i kolonijama i skromnije zgrade i porodične kuće. Naj- brojnije su bile male kuće i loši i nezdravi rentijerski stanovi rasuti svuda po gradu. Ulepšavanje i izgradnja grada, po- sebno centra, bili su među prioritetima
gradskih vlasti. Sproveden je međunarodni urbanistič- ki konkurs i izrađen generalni plan iz 1923–1924. godi- ne. Nastavljeno je sa gradnjom vodovoda i kanalizaci- je, uvedeni su javna rasveta i prevoz, prosečene ulice, uređivani parkovi i trgovi. Grade se javne zgrade, mi- nistarstva, banke, osiguravajuća društva, robne kuće, hoteli, bolnice, škole. Podignuta su dva mosta, jedan preko Save, drugi preko Dunava. Mada je međuratni Beograd opisivan kao jedan od najživljih urbanih cen- tara u ovom delu Evrope, činjenica je da je bio ispunjen višestrukim kontrastima i suprotnostima. Tokom Drugog svetskog rata Beograd je rušen više puta. Oštećene su bile javne i stambene zgrade, grad- ska infrastruktura i industrija. Narodni odbor grada Be- ograda, novi organ gradske vlasti, 1947. godine doneo je petogodišnji plan razvitka Beograda, kojim je usme- ravan razvoj Beograda kao glavnog grada i političkog, privrednog, kulturnog i administrativnog centra. Trebalo je razvijati privredu, poboljšati oskudan i nehigijenski stambeni fond, mrežu zdravstvenih i so- cijalnih ustanova i povećati broj kulturnih i prosvet- nih ustanova. Već 1950. je usvojen generalni urbani- stički plan, u skladu sa kojim su nastavljeni izgradnja i širenje grada. Tokom naredne dve decenije uređeni su mnogobrojni gradski prostori, izgrađena potpuno no- va naselja i podignute građevine i kompleksi koji i da- nas predstavljaju simbole Beograda. Važan element u razvoju grada bilo je formiranje Novog Beograda, koji je zamišljen kao administrativni i politički centar so- cijalističke Jugoslavije i kao takav je predstavljao veli- ki poduhvat u svakom smislu.
Terazije početkom 20. veka at the start of the 20 th century
T he exhibition‘Creation of modern Belgrade: from 1815 to 1964’, on the rst oor of the new building of the Museum of the City of Belgrade, represents the urban and architectural development of Belgrade over the course of a 150-year period and its transformation from an Ori- ental border town into a modern European city. Major changes to the urban fabric of the city took place during the 19th century. Also contributing to this was the re- locating of the capital of the then Principality of Serbia to Bel- grade in 1841, and the ever-growing immigration of Serbs into the Serbian settlement that formed around today’s Cathedral Church. It was during that same time that Prince Miloš Obreno- vić expanded the city to encompass the territories of Savamala and Western Vračar, where the rst regulatory plan was made, with land plots distributed to the population free of charge. The regulating and arranging of the town centre, then known as the Varoš in Šancu [Borough in the Trench], bordered by the ‘wreaths’ of Kosančićev, Topličin and Obilićev, Skadarska Street and its route down to the Danube, began after 1867, accord- ing to the plan of Emilijan Josimović. The Serbian population, keen to erase the traces of Turkish rule, quickly accepted Euro- pean examples of architecture and the arranging of cities. This was also in uenced by the fact that the rst urban planning ex- perts came from the largest European cities, but also because Serbian students were then trained in major Austrian, German and Hungarian centres. During the late 19th and early 20th centuries, the Munic- ipality of Belgrade launched major communal works, such as the arranging of transport infrastructure, the building of mod- ern water supply and sewage networks, and the introduction of public transport and electricity. It was due to all of this that Belgrade came to resemble other European capitals prior to the outbreak of World War I. Following the end of World War I, Belgrade became the cap- ital of the then newly emerging Kingdom of Serbs, Croats and Slovenes, later to become the Kingdom of Yugoslavia. The eects of the war had resulted in horri c consequences for the city and its population, but peace brought with it a developmental per-
Terazije
Beograd je tokom međuratnog perioda prošao kroz urbanu transformaciju i modernizaciju koja je u velikoj meri definisala njegov identitet It was during the interwar period that Belgrade underwent the urban transformation and modernisation that has largely de ned its identity
| 87
Made with FlippingBook interactive PDF creator