Velike priče iz Srbije / Great tales from Serbia
U VELIKOJ DESPOTOVOJ DVORANI Najpre je podignut Mali grad, zamak despota Đurđa sa šest kula, od kojih je ona najtvrđa, donžon, bila namenjena po- slednjoj liniji odbrane. Najznačajniji izvor o zidanju grada na- lazi se upravo na jednoj od kula Malog grada – na Despotovoj (Krstatoj) kuli. To je ktitorski natpis graditelja izveden crve- nom opekom, koji u prevodu na savremeni srpski jezik gla- si: „U Hrista Boga blagoverni despot Đurađ, gospodin Srbljem i Pomorju zetskom; po njegovom naređenju podiže se ovaj grad godine 6938. (1430)“. Danas je Mali grad multifunkcionalan prostor, stecište turista i mesto gde se održavaju najrazličitiji kulturni događaji. Naj- reprezentativniji deo despotovog zamka bila je Velika dvo- rana za prijeme, koja se u mletačkim izvorima pominje kao Magna sala audientiae . Veliki grad Smederevske tvrđave završen je do 1439. Tada je podignuto još 19 kula visokih i preko 20 metara, sa bedemi- ma širokim i do četiri metra. Sa strane prema varoši proko- pan je vodeni rov koji je spajao reke Dunav i Jezavu.
Jezave u Dunav, na krajnjoj sever- noj granici despotovine, tamo gde je već postojalo mesto koje se zva- lo Smederevo. Zidanje je bilo podvig bez pre- sedana. Počelo je 1428. i, uz kraće prekide, okončano je turskim rado- vima oko 1481. godine. Tvrđava je uglavnom zidana ka- menom različitih vrsta: krečnjakom, granitom, škriljcem, čak i običnim rečnim oblutkom. Građevina je bila monumentalna, a kamen za zidanje dovlačen je iz raznih kamenoloma. Rušeni su čak i stari rimski spome- nici Viminacijuma i obližnjih antič- kih gradova i kastruma. Međutim, i danas je na pojedinim mestima vid- ljiva opeka kojom su pojedini delovi Tvrđave ukrašavani. Pažljivom oku
je narod verovao da zidanje mora biti hir okrutne despotice. Narod ju je prokleo, a kletva je graditelje ubrzo stigla. Jerina je ćerku Maru morala da uda za sultana Murata II, a ubrzo nakon završetka zidanja grada njen zet Murat II oslepeo joj je sinove Stefana i Grgura. I na kraju i dalje lebdi sumnja da je Jerinu u mana- stiru na planini Rudnik, gde se za- monašila, otrovao sin Lazar. Ono što iz istorije, međutim, pouzdano znamo jeste da je Đu- rađ Branković nasledio srpski pre- sto 1427. godine nakon iznenadne smrti svoga ujaka, despota Stefa- na Lazarevića. Ostavši bez presto- nog Beograda, odlučio je da sazi- da novu prestonicu na ušću reke
76 |
Made with FlippingBook interactive PDF creator