Ritam grada Rhythm of the city
ARHITEKTONSKA ISTORIJA PRESTONICE Uspon Beograda kroz Ulicu Kneza Miloša Prvi put su u Srbiji baš u ovoj ulici, koja se tada zvala Topčiderski drum, uvedeni evropski principi u urbanističkom uređenju i arhitekturi. Sa ovim izmenama grad je polako postajao prava evropska prestonica
U nastanku i razvoju Ulice kneza Miloša danas se čita uspon Beograda. Ona svo- jim reprezentativ- nim arhitektonskim fondom čuva sve graditeljske mene Beograda i priča o političkim aspiracijama različitih režima, državnim ambi- cijama, političkim ideologijama, privrednim aktuelnostima, arhi- tektonskim tendencijama, stilo- vima i čuvenim graditeljima. Vladavina kneza Miloša Obre- novića predstavljala je period sve odlučnijeg odbacivanja turskih uzora i okretanja modernoj Evro- pi. Odmah nakon što je Srbija ste- kla autonomiju, a knez nasledno kneževsko dostojanstvo, iz Beča je u Beograd stigao Slovak Franc Janke sa zadatkom da urbanistič- ki osmisli tada nenaseljeni vračar- ski deo Beograda. Prema njegovom planu je uređen i regulisan Top- čiderski drum, odnosno današnja Ulica kneza Miloša.
Prema planu Franca Jankea, ulice su se sekle pod pravim uglom, za razliku od turskog Beograda u šancu i njegove nepravilne mre- že ulica. Prema kneževoj zamisli, u danas po njemu nazvanoj ulici trebalo je formirati državni, admi- nistrativni i vojni centar srpskog Beograda. Na prostoru današnjeg parka Gavrila Principa podignut je knežev konak – dvor, potom s druge strane ulice Velika kasarna, da bi do kraja 19. veka bili sagra- đeni i Vaznesenjska crkva, zgra- da Državnog saveta, Vojna akade- mija i ministarstvo vojno. Knežev dvor, kao i pomenuti vojni objekti na uglu Nemanjine i Ulice kneza Miloša, stradali su u bombardo- vanju u Drugom svetskom ratu. Dvor kneza Miloša završen je 1836. godine, a istovremeno je ure- đena i bašta – park, gde je knez po- digao i kupatilo – amam. Odlaskom kneza Miloša, a potom i njegovog sina Mihaila u izganstvo ceo kom- pleks predat je državi za smeštaj mi- nistarstva finansija Kneževine Sr- bije. Po toj instituciji park će sve do 2017. godine nositi naziv Finansijski park. Kada se knez Mihailo vratio iz izgnanstva, taj park je proglasio narodnim i tako je Beograd u julu 1864. godine dobio prvi javni park.
Sa izgradnjom ovih reprezen- tativnih zdanja već sredinom 19. veka počeli su da se podižu i pr- vi stambeni objekti. Miloš je če- sto besplatno dodeljivao placeve, uz uslov da se sa izgradnjom mora odmah započeti. Ulicu će vreme- nom dodatno oplemeniti Atana- sije Nikolić postavljanjem drvo- reda sa obe strane.
Tekst/Words: Ksenija Ćirić, istoričarka umetnosti, Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda Fotografije/ Photography: Zavod, iStock
70 | Beograd » Belgrade
Made with FlippingBook interactive PDF creator