137
Meritum 1-2 (76/77) 2025 Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny
ZANIECZYSZCZENIA PYŁOWE POWIETRZA I ICH WPŁYW NA ZDROWIE CZŁOWIEKA
PRZYKŁADY DOŚWIADCZEŃ Z ZESTAWU
jektowana, by można je było przeprowadzić „zdal- nie”, w warunkach domowych. Podręcznik zawiera, obok scenariuszy doświadczeń w formie osobnych kart ucznia i nauczyciela, także teksty merytorycz- ne zawierające dodatkowe wyjaśnienia dotyczące badanych przez uczniów zjawisk i nawiązujące do tematu zanieczyszczeń powietrza. Aby uczniom bardziej przybliżyć zagadnie- nie badań środowiskowych, specyfiki pomiarów pośrednich i błędów pomiarowych, zapropono- wano im konkretną ścieżkę, gdyż istotna jest kolej- ność wykonywanych doświadczeń. Każde z nich kładzie nacisk na nieco inny aspekt badań i roz- wija różne kompetencje związane z pracą metodą badawczą. Samodzielne przejście przez cały proces badawczy pozwala wyrobić sobie bardziej krytyczne spojrzenie na pochodzące z rożnych źródeł infor- macje i dane, co jest kluczowe dla świadomego funkcjonowania w dzisiejszym świecie. Informacje o kompetencjach, jakie doskonali praca badawcza, zawarte są w dołączonym opracowaniu „Rozwój kompetencji uczniów w pracy metodą badawczą”. Wszystkie zaproponowane w zestawie działania były konsultowane z praktykami – nauczycielami przedmiotów przyrodniczych oraz informatyki.
Porównanie utrwalanego w świadomości społecz- nej obrazu dymiących fabryk z wynikami własnych pomiarów i obserwacji może być dla uczniów szo- kujące – i może dzięki temu zwiększą oni zainte- resowanie tematami zdrowotnymi w połączeniu z wpływem czynników środowiskowych. Zaproponowano prosty eksperyment „Impre- zowy pył” , polegający na obserwacji efektów dzia- łania „ogni iskrowych” (często wykorzystywanych do dekoracji urodzinowych tortów lub podczas imprez w zamkniętych pomieszczeniach). Bada- nie polega na mikroskopowej obserwacji dużych cząstek – produktów spalania zebranych na prze- zroczystej taśmie samoprzylepnej wokół miejsca palenia ogni z równoczesnym pomiarem pozio- mów PM 10 i PM 2,5 w miejscach oddalonych o np. 25 cm, 50 cm, 100 cm i 150 cm. Wykonane przez uczniów zdjęcia, z wykorzystaniem dołączonego do zestawu małego mikroskopu montowanego klipsem bezpośrednio na telefonie komórkowym, zniechęcą być może do umieszczania „ogni isk- rowych” w produktach spożywczych. Zawartość zanieczyszczeń pyłowych podczas tego ekspery- mentu często przekracza kilkadziesiąt razy dopusz- czalne limity i jest wielokrotnie większa od wartości mierzonych przez uczniów przy ruchliwych ulicach. Jest też dobrym sposobem na zwrócenie uwagi na konieczność zapewnienia skutecznej wentylacji pomieszczeń. Warto przypomnieć, że omawiany zestaw dotyczy jedynie zanieczyszczeń pyłowych, a z punktu widzenia powstających podczas spalania produktów gazowych wymagane jest stosowanie innych metod pomiarowych z dodatkowym sprzę- tem. Otwarta architektura mikrokontrolera dołączo- nego do zestawu umożliwia rozbudowę o te dodat- kowe czujniki – jest więc szansa, że zainteresowani tematem zdrowia/układu oddechowego uczniowie będą kontynuowali swoje badania.
Grafika 9 . „Ognie iskrowe zw. zimnymi ogniami” i rozstawione punkty zbierania zanieczyszczeń ze spalania Źródło: Klub „Eksploratorzy przyrody” ze Szkoły Marzeń w Piasecznie
Grafika 10. Zwilżony płatek kosmetyczny wykorzystany do zebrania dużych zanieczyszczeń wokół „ognia iskrowego” Fot. Adam Zahler
Made with FlippingBook - Online Brochure Maker