14
Meritum 1-2 (76/77) 2025 Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny
EWA PYŁKA-GUTOWSKA
Leczenie chorób zakaźnych
Obecnie obowiązkowe szczepienia dzieci i mło- dzieży dotyczą m.in. gruźlicy, wirusowego zapa- lenia wątroby typu B (WZW B), rotawirusów jelito- wych, błonicy, tężca, krztuśca, poliomyelitis, odry, świnki, różyczki, pneumokoków w całej populacji 1 . W celu zmniejszenia liczby iniekcji wykorzystuje się szczepionki poliwalentne chroniące przed kilkoma chorobami jednocześnie. Oprócz antygenów w szczepionkach mogą znajdować się substancje dodatkowe, m.in. ad- iuwanty wzmacniające działanie szczepionki (np. związki glinu), substancje stabilizujące, środki kon- serwujące, a także substancje pomocnicze (np. białko jaja kurzego, żelatyna, tiomersal, neomycyna, lateks), które mogą wywoływać reakcje alergiczne u osób zaszczepionych 2 . Warto pamiętać, że sku- teczność każdej szczepionki zależy od: • zastosowania odpowiednich antygenów szczepionkowych; • sposobu produkcji szczepionki; • sprawności układu odpornościowego zaszczepionej osoby, czyli indywidualnej odpowiedzi organizmu. Ważną kwestią podejmowaną przez przeciw- ników szczepień jest fakt, że u niektórych osób po zaszczepieniu mogą wystąpić niepożądane odczyny poszczepienne (NOP), takie jak miejscowe reakcje zapalne, wysoka gorączka, trudności z oddychaniem, drgawki, bóle mięśni, głowy czy – rzadziej – ryzyko ciężkiej reakcji alergicznej (reakcji anafilaktycznej), narkolepsji, chorób neurologicznych, autoimmu- nologicznych, zmian skórnych, zapalenia mięśnia sercowego, udary. Mimo to ryzyko powikłań związa- nych z zachorowaniem na daną chorobę jest znacz- nie wyższe niż potencjalne skutki uboczne szczepień. W 2024 roku 49% Polaków stwierdziło, że nigdy nie szczepiło się przeciwko grypie, a 21%, że nigdy nie przyjęło preparatu przeciwko COVID-19 3 . 1 Choroby wymienione w załączniku do Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 28 października 2022 r. w sprawie Pro- gramu Szczepień Ochronnych na rok 2023 (Dz. Urz. Ministra Zdrowia 2022, poz. 113), https://www.gov.pl/web/zdrowie/szczepienia-obo- wiazkowe-i-zalecane 2 D. Mrożek-Budzyn, Wakcynologia praktyczna , α -medicapress, Biel- sko-Biała 2018. 3 Narodowy test zdrowia Polaków. Raport 2024, Magodent, Warsza- wa 2024.
Terapia chorób zakaźnych obejmuje różne metody:
• leczenie farmakologiczne (antybiotyki, sulfo- namidy, surowice, anatoksyny), • terapie wspomagające (ziołolecznictwo, fizjo- terapia, psychoterapia), • zabiegi medyczne i hospitalizację w ciężkich przypadkach.
Edukacja zdrowotna
Świadomość społeczna i właściwe nawyki zdro- wotne odgrywają kluczową rolę w profilaktyce. Edukacja zdrowotna powinna promować: • higienę osobistą i środowiskową, • zdrową dietę i aktywność fizyczną, • odpowiedni odpoczynek i regenerację organizmu, • unikanie używek i ryzykownych zachowań, • regularne badania profilaktyczne (np. krwi, moczu). Podsumowując, zdrowie człowieka zależy od wielu czynników biologicznych, a skuteczna profi- laktyka i kontrola chorób zakaźnych wymaga kom- pleksowego i zintegrowanego podejścia, obejmu- jącego higienę, szczepienia, leczenie oraz edukację zdrowotną. 3. CHEMIZACJA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO A ZDROWIE CZŁOWIEKA Środowisko przyrodnicze stanowi złożony system wzajemnie powiązanych elementów, w którym kluczową rolę odgrywają przepływ energii i obieg materii. W warunkach naturalnych procesy te zachodzą w sposób umożliwiający utrzymanie dynamicznej równowagi ekologicznej, w tym rów- nowagi chemicznej. Oznacza to, że ilość uwalnia- nych do środowiska pierwiastków i związków che- micznych jest zbilansowana poprzez ich wiązanie i dalsze wykorzystywanie w kolejnych procesach biogeochemicznych. Jednak intensywny rozwój
Made with FlippingBook - Online Brochure Maker