16
Meritum 1-2 (76/77) 2025 Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny
EWA PYŁKA-GUTOWSKA
Wpływ tych substancji na organizm człowieka zależy od ich rodzaju, stężenia w środowisku, stop- nia toksyczności, dawki, czasu ekspozycji oraz drogi przenikania do organizmu (inhalacja, spo- życie, kontakt ze skórą). Wysokie stężenie tych związków może prowadzić do ostrego zatrucia, natomiast długotrwała ekspozycja sprzyja rozwo- jowi chorób przewlekłych, takich jak nowotwory, choroby układu oddechowego, sercowo-naczy- niowego oraz zaburzenia neurologiczne, hormo- nalne i rozrodcze.
o częstotliwości wyższej niż 20 000 Hz to ultra- dźwięki, a niższej niż 16 Hz – infradźwięki 4 .
Zakresy poziomów dźwięku
Dźwięki niepożądane, uciążliwe lub szkodliwe dla zdrowia człowieka, przenoszone za pośrednictwem powietrza do narządu słuchu, określane są jako hałas. Stopień jego szkodliwości zależy od natę- żenia, częstotliwości, charakteru zmian w czasie, długotrwałości działania oraz indywidualnych pre- dyspozycji osoby narażonej na hałas (np. jej wieku, stanu zdrowia, wrażliwości). Najczęściej stosowaną jednostką pomiaru hałasu jest poziom dźwięku wyrażany w decybelach (dB). Zakres poziomów dźwięku w środowisku waha się od 0 dB (próg sły- szalności) do 130 dB (granica bólu) – por. rys. 2.
Działania na rzecz ograniczenia chemizacji środowiska
Chemizacja środowiska przyrodniczego stanowi jedno z największych wyzwań współczesnej cywi- lizacji. Dlatego kluczowe jest podejmowanie działań
na rzecz ogranicze- nia emisji toksycz- nych substancji, pro- mowanie technologii przyjaznych środo- wisku oraz wdraża- nie skutecznych sy- stemów monitoringu i regulacji prawnych
W środowisku otwartym dopuszczalne poziomy hałasu wynoszą zazwyczaj od 45 dB (np. w uzdro- wiskach) do 55 dB (w strefie śródmiejskiej dużych miast). W nocy normy są zazwyczaj o 5 dB niższe. W przemyśle dopuszczalny poziom hałasu wynosi 85 dB 5 . Hałas może powodować szereg negatywnych skutków zdrowotnych. Szczególnie uciążliwy jest hałas impulsywny (np. trzaski, huki). Hała- sowi często towarzyszą wibracje, czyli drgania 4 Encyklopedia PWN (online), Wydawnictwo Naukowe PWN (dostęp 5.03.2005). 5 Obwieszczenie Ministra Środowiska w sprawie ogłoszenia jednoli- tego tekstu rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie dopuszczal- nych poziomów hałasu w środowisku z dnia 22 stycznia 2014 r. (Dz.U. poz. 112). Rysunek 2. Zakres występowania w środowisku różnych poziomów dźwięku Źródło: E. Pyłka-Gutowska, Ekologia z ochroną środowiska. Przewodnik , Wydawnictwo Oświata, 2004
dotyczących chemicznych skażeń. Tylko w ten sposób można skutecznie chronić zdrowie ludno- ści i zachować równowagę ekosystemów dla przy- szłych pokoleń.
4. CZYNNIKI FIZYCZNE – ZAGROŻENIE HAŁASEM
Sygnały dźwiękowe rejestrowane przez narząd słuchu nazywane są dźwiękami. Fizycznym nośni- kiem tych sygnałów, zanim dotrą do ucha, są fale mechaniczne rozchodzące się w powietrzu, okre- ślane mianem fal akustycznych. Głośność dźwięku zależy od jego natężenia, natomiast wysokość od częstotliwości fali. Częstotliwość, czyli liczba drgań w ciągu jednej sekundy, jest wyrażana w hercach (Hz). Ucho ludzkie odbiera fale dźwiękowe o czę- stotliwości od 16 Hz do 20 000 Hz – są one okre- ślane jako dźwięki słyszalne. Natomiast drgania
Made with FlippingBook - Online Brochure Maker