17
Meritum 1-2 (76/77) 2025 Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny
ŚRODOWISKOWE ZAGROŻENIA ZDROWIA CZŁOWIEKA – WYBRANE PROBLEMY
mechaniczne przenoszone na ciało człowieka za pośrednictwem ciał stałych.
Konsekwencją wymienionych zjawisk jest utrud- nienie pracy, zwłaszcza umysłowej, i pogorszenie precyzji jej wykonania, co wpływa na zwiększenie liczby popełnianych błędów 6 . Oddziaływanie hałasu nie ogranicza się tylko do sfery psychicznej, przyczynia się także do wielu zaburzeń ogólnoustrojowych. We współczesnych społeczeństwach rejestruje się nasilenie czynnoś- ciowych zaburzeń psychosomatycznych, znaczne i rozległe zakłócenia zwłaszcza w układzie ser- cowo-naczyniowym (m.in. zmiany ciśnienia krwi i akcji serca) i w pokarmowym (zmiana perystaltyki jelit, nasilenie choroby wrzodowej żołądka). Także obserwowane dysfunkcje gruczołów wydziela- nia dokrewnego (np. wzmożona aktywność kory nadnerczy), układu nerwowego (zakłócenia pod- stawowych rytmów i desynchronizacja czynności bioelektrycznej mózgu), zaburzenia przemiany materii (np. w przemianie węglowodanów, tłusz- czów i białek) oraz nasilone zjawisko bezsenności mogą być wyrazem m.in. przeciążenia naszego organizmu hałasem 7 . Osoby pracujące w hałasie powinny mieć za- pewnione słuchawki wygłuszające oraz możliwość odpoczynku w cichym środowisku, ponieważ dłu- gotrwała ekspozycja na hałas może prowadzić do poważnych schorzeń. Dlatego tak ważne jest tworzenie odpowiednich warunków akustycznych w miejscu pracy i zamieszkania. Z kolei w środo- wisku najczęściej stosowanymi rozwiązaniami dla redukcji hałasu są: ekrany akustyczne, pasy ziele- ni wzdłuż dróg i torów, a także działania na rzecz zmniejszenia uciążliwości samych pojazdów – tj. zmniejszenie dozwolonej prędkości, ograniczenia dla wjazdu pojazdów ciężkich, wyprowadzanie ru- chu na obwodnice.
Źródła hałasu
Współczesne środowisko miejskie charakteryzuje się wysokim poziomem hałasu i wibracji, zwłaszcza w pobliżu dróg, zakładów przemysłowych i obiek- tów infrastrukturalnych. Do najczęstszych źródeł hałasu należą: • maszyny i urządzenia (np. młoty pneuma- tyczne, sprężarki, wiertarki); • procesy technologiczne generujące hałasy (np. toczenie, frezowanie, procesy hutnicze); • pojazdy drogowe, kolejowe, lotnicze i wodne; • maszyny budowlane i rolnicze; • urządzenia komunalne (windy, hydrofory, transformatory, pompy). W zależności od miejsca występowania wyróż- nia się hałas: przemysłowy, komunikacyjny (dro- gowy, kolejowy, lotniczy), komunalny (osiedlowy) oraz mieszkaniowy.
Wpływ hałasu na człowieka
Hałas rzadko powoduje natychmiastowe skutki, lecz jego negatywny wpływ kumuluje się w czasie. W codziennym życiu jest wszechobecny – towarzy- szy ludziom w pracy, domu i transporcie. Szczegól- nie w środowisku miejskim stanowi istotny problem, wpływając na samopoczucie i relacje społeczne. Może zakłócać koncentrację, powodować stres oraz zmęczenie. Dźwięki o bardzo wysokich pozio- mach mogą prowadzić do trwałych uszkodzeń słuchu, a długotrwałe narażenie na hałas powyżej 85 dB zwiększa ryzyko głuchoty zawodowej. Nagłe dźwięki o wysokim natężeniu są często odbierane jako bodziec stresogenny. Hałas wpływa nieko- rzystnie przede wszystkim na sprawność działania człowieka i całą jego sferę psychiczną. Przy wartoś- ciach powyżej 65 dB ma miejsce wyraźne nasilenie stanów irytacji i napięć emocjonalnych, spowolnie- nie reakcji psychomotorycznych, obniżenie zdol- ności koordynacji, zakłócenie koncentracji uwagi.
6 Z. Engel, Ochrona środowiska przed drganiami i hałasem , PWN, Warszawa 1993. 7 J. Helbin, Środowiskowe czynniki fizyczne wpływające na orga- nizm człowieka [w:] Wybrane problemy higieny i ekologii człowieka, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielloń skiego, Kraków 2008.
Made with FlippingBook - Online Brochure Maker