33
Meritum 1-2 (76/77) 2025 Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny
USŁUGI EKOSYSTEMOWE A ZDROWIE CZŁOWIEKA
• jaki byłby koszt dla społeczeństwa, gdyby struk- tury i usługi dla ludzi musiały zostać zbudo- wane lub zainicjowane w celu uzyskania takiego poziomu świadczeń, jakie zapewnia las, teren podmokły, morze, rzeka lub jezioro? Wcześniej uważano, że środowiska naturalne są głównie przydatne ludziom, jeśli zostały przekształ- cone i zmienione dla określonych celów. W naukach o zdrowiu publicznym i sektorze medycznym koncepcja usług ekosystemowych i zdrowia nie jest często omawiana. Rozważania nad wpływem usług ekosystemowych na zdrowie do niedawna koncentrowały się głównie na korzyst- nych efektach dla zdrowia fizycznego i psychicz- nego, wynikających ze spędzania czasu na łonie natury. Niedawno zauważono, że prawie wszystkie usługi ekosystemowe mogą mieć wpływ na zdro- wie, bezpośrednio lub pośrednio 23 . Przykładowo, usługa ekosystemowa „produk- cja żywności” (fot. 5) przyczynia się do lepszego zdrowia dzięki zwiększonemu bezpieczeństwu żywnościowemu i pozytywnemu wpływowi na
układ odpornościowy. Jednocześnie oddziałuje na zdrowie w sposób pośredni, zapewniając środki do życia. Rolnictwo miejskie może przyczyniać się do utrzymania zdrowia psychicznego i dobrego samopoczucia. Innym przykładem jest łagodzenie efektu miej- skiej wyspy ciepła 24 , który przyczynia się do zwięk- szenia temperatury w miastach podczas fal upałów. Najbardziej narażone na skutki upału są dzieci oraz osoby starsze, szczególnie te z przewlekłymi choro- bami układu krążenia i układu oddechowego. Zieleń miejska, a zwłaszcza drzewa, pomagają na różne sposoby obniżyć temperaturę poprzez zacienianie i parowanie. Miejskie ogrody i stawy oraz pobliskie lasy i jeziora przyczyniają się do redukcji stresu ciep- lnego. Ryzyko śmiertelności podczas fal upałów zmniejsza się dzięki redukcji zanieczyszczenia powietrza, którą zawdzięczamy roślinności pochła- niającej gazy i zatrzymującej unoszące się w powie- trzu cząstki stałe. Zieleń redukuje także hałas 25 . Naturalne otoczenie oraz miejskie parki i ogrody mają bezpośredni korzystny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne oraz dobre samopoczucie
Fotografia 5. Produkcja żywności to jedna z najważniejszych usług ekosystemowych Fot. Grzegorz Rąkowski
23 https://przystaneknauka.us.edu.pl/artykul/dlaczego-ekosystemy-sa- -wazne-dla-zdrowia-ludzi
24 https://www.gov.pl/web/wuf11/miejska-wyspa-ciepla-czyli-dlacze- go-w-obszarach-zurbanizowanych-jest-goraco-i-co-zrobic-zeby-bylo- -chlodniej2 25 https://www.stockholmresilience.org/publications/ publications/2017-07-01-ecosystem-services-and-human-health.html
Made with FlippingBook - Online Brochure Maker