36
Meritum 1-2 (76/77) 2025 Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny
Nawyki żywieniowe dzieci i młodzieży a zachowania
służące zdrowiu
ANNA TARASZEWSKA
Zgodnie z definicjami zaproponowanymi przez Ol- tersdorfa, Leonhäusera i współpracowników, zacho- wanie żywieniowe to złożone zjawisko, które moż- na określić jako sumę wszystkich zaplanowanych, spontanicznych bądź nawykowych działań podej- mowanych przez indywidualne osoby lub grupy osób w celu pozyskania, przygotowania, przechowywa- nia i spożywania żywności. Termin ten odnosi się nie tylko do wymienionych działań, ale też do skutków zdrowotnych, środowiskowych, społecznych i eko- nomicznych wytwarzania i całej drogi żywności – od jej wytwórcy do finalnego konsumenta 1 . Można zatem powiedzieć, że nawyki żywieniowe to wzor- ce zachowań, przyzwyczajenia związane z wybora- mi, przygotowywaniem i spożywaniem pokarmów, które mają wpływ na nasze zdrowie, samopoczucie, jakość życia. Mimo że nawyki żywieniowe kształtują się przez całe życie, to jak najwcześniej należy za- dbać o to, by były one budowane w sposób właści- wy. Prozdrowotny styl życia, uwzgledniający racjo- nalne żywienie i nawyki żywieniowe kształtowane już od najmłodszych lat, mają wpływ na prawidłowy wzrost i rozwój dziecka, jego zdolność do przyswaja- nia wiedzy i dobre samopoczucie, ale nie tylko. Warto
bowiem pamiętać, że wypracowane na wczesnym etapie życia zachowania służące utrzymaniu zdro- wia pomagają tworzyć zasoby dla zdrowia, po któ- re człowiek będzie mógł sięgnąć w wieku dorosłym. Dlatego tak istotne jest tworzenie wokół młodego człowieka środowiska, które będzie pomocne za- równo dla utrwalania prawidłowej wiedzy z zakresu żywienia, jak i kształtowania zachowań prozdrowot- nych. Podstawową rolę w tym procesie, szczególnie wśród młodszych dzieci, odgrywają rodzice/opie- kunowie. Nie można jednak pominąć roli edukacji żywieniowej realizowanej w placówkach oświato- wych – przedszkolach, szkołach, w których dzieci spędzają często znaczną część dnia.
WYBRANE ZACHOWANIA SŁUŻĄCE ZDROWIU
Do zachowań służących zdrowiu, o których kształ- towanie należy zadbać od samego początku, nale- żą m.in. odpowiedni poziom aktywności fizycznej, właściwie nawyki żywieniowe i prawidłowo zbilanso- wana dieta, utrzymanie prawidłowej masy ciała, od- powiednia ilość i jakość snu, ograniczenie czasu spę- dzanego przed ekranami urządzeń elektronicznych (komputer, smartfon, telewizor) czy niekorzystanie
1 R. Sound, Behavioral nutrition [w:] Nutrition Science, Marketing Nutri- tion , Health Claims, and Public Policy, Academic Press 2023, s. 119-134.
Made with FlippingBook - Online Brochure Maker