47
Meritum 1-2 (76/77) 2025 Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny
PROFILAKTYKA ZDROWIA PSYCHICZNEGO DZIECI I MŁODZIEŻY – WSPÓŁCZESNE WYZWANIA. TRIADA KRYZYSU PSYCHICZNEGO I JEJ SKUTKI.
wystąpienia zaburzeń lękowych i depresyjnych oraz myśli samobójczych. Szczególnie zagrożone są dzieci wychowujące się w rodzinach z zaburzonymi więziami lub w środowisku pozbawionym wsparcia emocjonalnego. Innym istotnym czynnikiem ryzyka jest niska samoocena i brak poczucia sprawczości, które według raportu „MŁODE GŁOWY. Otwarcie o zdro- wiu psychicznym” dotyczą aż 46% ankietowanych uczniów. Młodzi ludzie są bezradni wobec trudno- ści, a niemal 40% z nich przyznało, że doświadcza myśli samobójczych. Dodatkowo nadmierne korzy- stanie z mediów cyfrowych, zwłaszcza mediów społecznościowych, przyczynia się do wzrostu poczucia samotności i pogorszenia zdrowia psy- chicznego. Raport NASK „Nastolatki 3.0” pokazuje, że młodzi spędzają w sieci wiele godzin dziennie i że połowa z nich czuje się samotna w trakcie aktywności online.
Kluczową rolę w profilaktyce odgrywa także edu- kacja emocjonalna i umiejętność radzenia sobie ze stresem. Programy profilaktyczne, takie jak „Godzina dla MŁODYCH GŁÓW”, uczą młodzież rozpozna- wania własnych emocji, potrzeb, granic, zwracania się o pomoc oraz wzmacniają ich poczucie spraw- czości, co stanowi skuteczną barierę ochronną przed rozwojem poważniejszych problemów psychicznych. Badania jednoznacznie wskazują, że zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży zależy od interak- cji pomiędzy czynnikami ryzyka a mechanizmami ochronnymi. Wspierające relacje z rodziną, stabilne środowisko rówieśnicze i edukacja psychologiczna mogą skutecznie zmniejszyć negatywne skutki stresu i przeciwdziałać depresji oraz zachowaniom autodestrukcyjnym. W kontekście narastających problemów psychicznych wśród młodych ludzi kluczowe jest wzmacnianie działań profilaktycz- nych oraz zwiększenie dostępu do profesjonalnej pomocy psychologicznej w szkołach i poza nimi.
Czynniki ochronne
DŁUGOFALOWE SKUTKI NIELECZONEGO KRYZYSU PSYCHICZNEGO
Mimo obecności wielu zagrożeń, istnieją również czynniki, które chronią zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży. Jednym z najważniejszych jest wspar- cie ze strony bliskich osób – badania IPiN wskazują, że dobra relacja z rodzicem lub opiekunem zmniej- sza ryzyko wystąpienia depresji i myśli samobój- czych. Silna więź emocjonalna i stabilna obecność dorosłego to kluczowe elementy budujące odpor- ność psychiczną dziecka. Kolejnym czynnikiem ochronnym jest pozy- tywne środowisko rówieśnicze. Wspomniane już badanie Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę wykazało, że posiadanie chociaż jednego bliskiego przyjaciela znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia problemów emocjonalnych. Ważne jest również środowisko szkolne, w którym panuje przyjazna atmosfera i otwartość na rozmowę o emocjach – ucznio- wie, którzy czują się częścią społeczności szkolnej, wykazują wyższą odporność psychiczną.
Kryzysy psychiczne w wieku dorastania nie ustę- pują samoistnie i bez śladu – zaniedbanie pomocy młodej osobie w kryzysie może pociągać za sobą poważne konsekwencje w jej dalszym życiu. Okres dzieciństwa i adolescencji jest kluczowy dla kształ- towania się podstawowych umiejętności emocjo- nalnych i społecznych oraz dla rozwoju struktur mózgu odpowiedzialnych za regulację emocji. Jeśli w tym czasie młoda osoba zmaga się z sil- nymi chronicznymi problemami natury psychicznej (np. ciężką depresją, lękiem, traumą) i nie otrzyma odpowiedniego wsparcia, może dojść do utrwale- nia się dysfunkcyjnych wzorców reagowania oraz pogłębienia zaburzeń.
Made with FlippingBook - Online Brochure Maker