51
Meritum 1-2 (76/77) 2025 Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny
PROFILAKTYKA ZDROWIA PSYCHICZNEGO DZIECI I MŁODZIEŻY – WSPÓŁCZESNE WYZWANIA. TRIADA KRYZYSU PSYCHICZNEGO I JEJ SKUTKI.
zdrowych relacji w świecie cyfrowym. Wybór tych obszarów wynika bezpośrednio ze zidentyfikowa- nych potrzeb – jak wspomniano wcześniej, prob- lemy związane z niekontrolowanym korzystaniem z internetu czy poczuciem samotności w sieci są istotnym czynnikiem ryzyka dla psychiki współczes- nych nastolatków. Program profilaktyczny „Godzina dla MŁODYCH GŁÓW” wyróżnia się prostotą i oparciem na relacjach. Zajęcia prowadzone są zazwyczaj przez nauczycieli lub psychologów/pedagogów szkolnych, korzysta- jących z gotowych scenariuszy opracowanych przez psychologów – specjalistów od pracy z młodzieżą oraz szkoleń specjalistycznych. Autorki i autorzy materiałów zadbali, by ćwicze- nia były interaktywne, angażujące i jednocześnie nie wymagały specjalistycznego sprzętu czy wielodnio- wych wcześniejszych szkoleń. Dzięki temu lekcje są łatwe do przeprowadzenia w każdej szkole, ale wymagają od realizatorów zaangażowania, czasu i otwartości. Zanim przystąpią oni do realizacji zajęć, konieczne jest zapoznanie się z przewodnikiem dla realizatora oraz obejrzenie dwóch godzinnych szko- leń przed każdą z lekcji, przygotowanie materiałów oraz odpowiednie nastawienie psychiczne. Założeniem programu jest budowanie zaufania między uczniami a dorosłymi w szkole – jak mówią organizatorzy, ufają nauczycielom i bazują na ich autentycznej relacji z uczniami, a nie na gadżetach. Oznacza to, że kluczowym „narzędziem” jest roz- mowa i kontakt – nauczyciel otrzymuje wsparcie merytoryczne w postaci scenariusza czy szkoleń mówiących o tym, jak krok po kroku przeprowadzić daną lekcję, ale sednem jest stworzenie podczas tych godzin przestrzeni do szczerej rozmowy o emocjach, problemach i możliwych rozwiązaniach. Zatem ogromne znaczenie przy realizacji tego programu nie będzie miała specjalistyczna wiedza, ale poziom empatii, jaką nauczyciel kieruje się na co dzień. Cele programu zostały sformułowane tak, by bezpośrednio odpowiadać na zdiagnozowane naj- częściej występujące czynniki ryzyka, w tym triadę kryzysu psychicznego. Po pierwsze, „Godzina dla
MŁODYCH GŁÓW” ma wzmacniać poczucie własnej wartości i sprawczości u młodzieży – poprzez ćwi- czenia podkreślające mocne strony uczniów, zachę- canie ich do podejmowania inicjatywy (np. wpro- wadzanie zasad higieny cyfrowej wśród uczniów całej klasy) oraz pokazywanie realnego wpływu, jaki mogą mieć młodzi (choćby pomagając koledze czy zgłaszając problem dorosłym). Po drugie, program służy normalizacji rozmów o zdrowiu psychicznym i sięgania po pomoc – każdy uczestnik zajęć otrzy- muje informacje, gdzie i jak może uzyskać pomoc w razie kryzysu, a omawianie tych kwestii na forum klasy oswaja temat i redukuje wstyd z nim związany. Po trzecie, celem jest nauka konkretnych umiejęt- ności radzenia sobie – od rozpoznawania emocji po strategie samouspokajania (np. techniki relak- sacyjne). Ponadto program zakłada zapobieganie zachowaniom autodestrukcyjnym poprzez wczesną interwencję – dyskusje o tym, jak rozpoznawać i reagować na kryzys u siebie lub innych, jak szukać pomocy specjalistycznej, zanim dojdzie do tragedii. Pierwsze wyniki ewaluacji programu są bardzo obiecujące. Po pierwszym roku realizacji „Godziny dla MŁODYCH GŁÓW” przeprowadzono bada- nie ilościowe (ankietowe) i jakościowe (wywiady) w losowo wybranych szkołach, które ujawniło wyraźne pozytywne zmiany w postawach i umie- jętnościach zarówno uczniów, jak i ich rodziców. 74,5% uczniów zadeklarowało, że po zajęciach wiedzą, jak pomóc innej osobie, która odczuwa smutek lub lęk i sobie z tym nie radzi . Oznacza to znaczący wzrost kompetencji w zakresie udziela- nia pierwszego wsparcia rówieśniczego – młodzi nauczyli się dostrzegać sygnały cierpienia u kole- gów i reagować na nie. Potwierdza to inny wskaź- nik: 65% uczniów stwierdziło, że zdarzyło im się zauważyć, iż ktoś z otoczenia ma problem z emo- cjami, i porozmawiać z tą osobą o tym . Świadczy to o przełamaniu bariery obojętności lub niepewności w reagowaniu na cudzy kryzys – ponad połowa młodych uczestników programu aktywnie wsparła kogoś, kto przeżywał trudność emocjonalną. Jeśli chodzi o rodziców, aż 92% wyraziło zadowolenie, że program jest realizowany w szkołach ich dzieci. Rodzice dostrzegają więc potrzebę takich działań i prawdopodobnie widzą ich pozytywny wpływ na
Made with FlippingBook - Online Brochure Maker