4
Meritum 1-2 (76/77) 2025 Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny
IZABELA KRAUZE
2. WPŁYW CZASU I PRZESTRZENI NA ZDROWIE POKOLENIOWE JEDNOSTKI Człowiek wraz ze swoim losem jest osadzony w określonym czasie otaczającej go natury, wyda- rzeń społecznych, środowiskowych i osobistych. Wszystko to jest ze sobą połączone i podlega wzajemnym oddziaływaniom, kształtując indy- widualność osoby. Dziecko rozwija się, wyposa- żone genetycznie przez rodziców i ich przodków, w określonym społeczeństwie i miejscu na kuli ziemskiej. Warunki, w jakich dorasta, kształtują jego osobowość i indywidualność. Doświadczenia ojców i matek zbierane przez przodków są przekazywane kolejno poprzez zwy- czaje, rytuały życia codziennego, postawy spo- łeczne, metody radzenia sobie z trudnościami życiowymi, odporność na stres itp. Wypracowane style funkcjonowania przez pokolenia matki i ojca, by jak najlepiej przystosować się i przetrwać w każ- dych warunkach, mają decydujący wpływ na zdro- wie jednostek w swoich rodzinach. Dotyczy to zatem zdrowia całych społeczeństw. Analizując pokoleniowe uwarunkowania stanu zdrowia fizyczno-psychicznego każdej osoby, należy zwrócić uwagę na następujące informacje: • w jakich wydarzeniach historycznych uczestni- czyli przodkowie, • jaki to był okres ich życia – dzieciństwo, dora- stanie, wczesna młodość czy okres późniejszy, • jak bardzo doświadczali tragedii wojen, okru- cieństw, zbrodni czy klęsk żywiołowych, epi- demii śmiertelnych chorób, głodu i lęku o życie, • w jakim stopniu doświadczali życia w dobroby- cie, poczucia sukcesu i bezpieczeństwa, • jaki prowadzili styl życia i jaki charakter miała ich codzienna aktywność, np. ciężkiej pracy fizycz- nej, intelektualnej, twórczej itp. • w jakich warunkach klimatycznych, biologicz- nych i społecznych żyli, wypracowując metody przystosowywania się.
Czas i przestrzeń charakteryzują proces następu- jących po sobie zmian klimatycznych, środowi- skowych, społecznych, kulturowych, naukowych, rodzinnych, aż do zmian rozwojowych pojedyn- czego człowieka (por. rys. 2). Do wszystkich zmian trzeba umieć przystosować się, by przetrwać, a zdrowe i silne jednostki mają największe szanse. Szczególny wpływ na zdrowie psychofizyczne mają przeżycia traumatyczne. Traumy dotyczą zdrowia całych społeczeństw, grup społecznych czy pojedynczych osób. Niezależnie od źródła, trauma wpływa na ogólny stan zdrowia człowieka, od fizycznego, poprzez emocjonalny, aż do spo- łecznego. Wpływa również na kształtowanie się wzorców postępowania w różnych sytuacjach życiowych. W swojej wieloletniej psychologicznej prak- tyce zawodowej obserwowałam, jak duże znacze- nie mają wzorce funkcjonowania przekazywane pokoleniowo. Najczęściej pacjenci porównują się z rodzicami, dziadkami lub bliskimi krewnymi, których pamiętają jeszcze z wczesnego dzieciń- stwa. Dopiero analiza historii rodziny matki i ojca uświadamia im głębokość zakorzenionych wzor- ców. Wzorce te dotyczą głównie mechanizmów obronnych, które wpływają na postawę wobec siebie samego, postawę wobec ludzi oraz otacza- jącego świata. To właśnie mechanizmy obronne często decy- dują o naszych wyborach i decyzjach. Sposób, w jaki o siebie dbamy, jak chronimy swoje zdrowie i jak postępujemy w życiu, jest z tym ściśle związany. 3. DBAŁOŚĆ O ZDROWIE FIZYCZNE JAKO WARUNEK KONIECZNY DOBREGO STANU ZDROWIA Zdrowie fizyczne jest fundamentem, na którym rozwija się życie psychiczne człowieka. Prawidłowy rozwój naszego ciała, jego narządów, a w szczegól- ności mózgu i całego układu nerwowego warunkuje możliwości rozwoju ruchowego, poznawczego,
Made with FlippingBook - Online Brochure Maker