76
Meritum 1-2 (76/77) 2025 Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny
PIOTR ZDUŃCZYK
Również mikrobiom jelitowy, wpływając na układ nerwowy poprzez produkcję neuroprzekaźników i modulowanie odpowiedzi na stres, wpływa na nasz stan psychiczny. Układ pokarmowy posiada swój własny system nerwowy, który bezpośrednio połączony jest z mózgiem nerwem błędnym, odpo- wiadającym za obustronną komunikację między układem pokarmowym a mózgiem. To unikalne połączenie określamy mianem oś jelito-mózg. Rów- nież mikrobiom jelitowy komunikuje się z układem nerwowym, a ten system połączeń i komunikacji nazwany został osią mikrobiom-mózg. Odbywa się to na ścieżce neuronalnej za pomocą syntety- zowanych przez mikroorganizmy jelitowe neuro- aktywnych molekuł, wpływających na układ ner- wowy oraz oddziałujących bezpośrednio na nerw błędny. Kolejnym szlakiem oddziaływania mikro- bioty na mózg jest ścieżka metaboliczna, poprzez którą produkowane przez mikrobiotę krótkołańcu- chowe kwasy tłuszczowe stymulują procesy syn- tezy serotoniny, zwanej także hormonem szczęś- cia 18 . Z kolei te procesy wpływają na komunikację jelito-mózg. Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA) mają zdolność przechodzenia przez barierę krew – mózg oraz wpływu na równowagę mikro- gleju 19 , co jest niezbędnym czynnikiem regulującym właściwą pracę tkanki nerwowej w mózgu. Mikro- biom oddziałuje na układ nerwowy także na ścieżce immunologicznej 20 . Powyższe mechanizmy odpowiadają za wpływ mikrobiomu jelitowego na nasz stan psychiczny oraz pojawiające się zaburzenia psychiatryczne, takie jak depresja, choroba dwubiegunowa czy schizofrenia. Mikrobiota wpływa na naszą psychikę, produkując neuroprzekaźniki, takie jak acetylocholina, kate- cholaminy, kwas gamma-aminomasłowy, hista- mina, melatonina, serotonina. Mikrobiom praw- dopodobnie moduluje funkcje neurotroficznego czynnika pochodzenia mózgowego, który bierze 18 Serotonina to hormon tkankowy i ważny neuroprzekaźnik w ośrod- kowym układzie nerwowym. 19 Mikroglej to niebędące neuronami wyspecjalizowane komórki ośrodkowego układu nerwowego, występujące we wszystkich częś- ciach mózgu oraz w rdzeniu kręgowym. Głównie pełnią rolę ochrony ośrodkowego układu nerwowego. 20 J. Jessa, A. Wilczewska, SIBO. Jak przywrócić równowagę pracy jelit , Wyd. Sensus 2023.
udział w funkcjonowaniu neuronów i wpływa na pracę ośrodkowego układu nerwowego. Zabu- rzenia występujące w tym procesie mogą dawać deficyt funkcji poznawczych. Natomiast toksyny bakteryjne, takie jak lipopolisacharydy (LPS) mogą wpływać na powstawanie stanu zapalnego w obrę- bie układu nerwowego 21 . Mikrobiom jelitowy może powodować nasilenie lęków i stanów depresyjnych oraz anhedonii, czyli niemożności odczuwania przy- jemności i radości. Mikroorganizmy mają związek z jakością snu, nastrojem i równowagą emocjonalną. Zarówno w depresji, jak i w chorobie dwubieguno- wej stwierdza się mniej różnorodny skład gatun- kowy mikrobioty jelitowej oraz zmianę liczebności poszczególnych bakterii. Badania sugerują również, że zaburzenia w składzie mikrobiomu jelitowego mogą stanowić istotny czynnik w patogenezie i przebiegu anoreksji. Nieprawidłowy mikrobiom może wpływać na stan odżywienia, nastrój oraz zachowania żywieniowe ludzi 22 . Jest oczywiste, że mikroorganizmy wpływają na nasz stan psychiczny i rozwój zaburzeń psychia- trycznych. Chcąc zadbać o nasz dobrostan psy- chiczny, musimy unikać czynników wpływających negatywnie na równowagę naszego mikrobiomu oraz poprzez odpowiednią dietę i styl życia dbać o jego dobrostan. Skoro żyjemy w symbiozie z niezliczoną ilością mikroorganizmów obecnych w prawie wszystkich rejonach naszego ciała, to może zadbanie o ich równowagę, poprzez właściwy styl życia, pozwoli na zachowanie dobrego zdrowia do późnej staro- ści. Może, dbając o równowagę mikrobiomu całego naszego organizmu, możemy zaprogramować stan naszego zdrowia w przyszłości?
21 J. Jessa, Autyzm i dieta. Co jako rodzic powinieneś wiedzieć , wyd. II rozszerzone, Wyd. Sensus 2024. 22 Mikrobiota jelitowa – klucz do zrozumienia patofizjologii jadło- wstrętu psychicznego?, „Psychiatria Polska” nr 51(5)/2017, s. 859-870.
Made with FlippingBook - Online Brochure Maker