77
Meritum 1-2 (76/77) 2025 Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny
WPŁYW MIKROBIOMU NA DOBROSTAN CZŁOWIEKA W KONTEKŚCIE ZDROWIA FIZYCZNEGO I PSYCHICZNEGO. PROGRAMOWANIE ZDROWIA NA PRZYSZŁOŚĆ.
PROGRAMOWANIE ZDROWIA
Mikrobiom osób dorosłych ma fundamentalne zna- czenie dla ich zdrowia w wieku podeszłym. Aktyw- ność fizyczna, styl życia, sposób żywienia i ekspo- zycja na leki i toksyny wpływają na skład mikroflory jelitowej, a co za tym idzie, na procesy starzenia się organizmu. Równowaga mikrobiomu w wieku dorosłym ma wpływ na zmniejszenie nasilenia procesów zapalnych w wieku senioralnym, a tym samym na mniejsze ryzyko chorób przewlekłych. Zachowaniu równowagi mikrobiomu jelitowego sprzyja spożywanie produktów bogatych w błon- nik i polifenole, takich jak warzywa, kasze, orzechy, pieczywo, owoce oraz rezygnacja z diety zawie- rającej dużo tłuszczy nasyconych, cukru, ubogiej w warzywa i owoce. Może to chronić przed zmia- nami neurodegeneracyjnymi w wieku dojrzałym. Seniorów, którzy w młodości długotrwale przyj- mowali antybiotyki, co mogło doprowadzić do nie- korzystnych zmian w mikrobiomie, dotyka zwięk- szone ryzyko rozwoju otyłości, cukrzycy i chorób sercowo-naczyniowych. Natomiast regularna aktywność fizyczna w młodości, poprzez oddzia- ływanie na skład mikrobioty, wpływa na zachowa- nie na wysokim poziomie zdolności poznawczych oraz na zdrowie metaboliczne w wieku dojrzałym. Choć badania mikrobiomu przynoszą coraz bardziej obiecujące wyniki, istnieje wiele wyzwań związanych z podejmowaniem interwencji wspie- rających zdrowy mikrobiom. Wzrost korzystnych bakterii jelitowych promuje dieta bogata w błonnik. Stosowane probiotyki i prebiotyki oraz przeszczep mikrobioty jelitowej wspierają jej odnowę i przebu- dowę. Natomiast zwiększenie aktywności fizycznej koreluje z zachowaniem równowagi, różnorodności i ilości mikrobiomu jelitowego. Wszystkie te działa- nia wymagają badań i indywidualizacji osobniczej. ∞
Kluczową rolę w programowaniu zdrowia dziecka odgrywa mikrobiom matki. Najnowsze doniesie- nia mówią, że kolonizacja noworodka mikrobiotą zaczyna się jeszcze w łonie matki, a kluczową rolę w jej rozwoju odgrywają poród i sposób karmienia niemowlęcia. Dzieci urodzone przez poród natu- ralny mają bardziej zróżnicowaną mikrobiotę niż urodzone za pomocą cesarskiego cięcia, które często predestynuje do rozwoju chorób auto- immunologicznych w przyszłości. Prawidłowy rozwój odporności dziecka zależy od równowagi mikrobiomu w drogach rodnych matki. Nie można również przecenić wpływu prebiotycznych oligo- sacharydów i bakterii probiotycznych znajdują- cych się w mleku matki na rozwój prawidłowego mikrobiomu u dziecka. Równowagę mikrobiomu radykalnie zaburza stosowanie antybiotyków w okresie noworodkowym. Antybiotykoterapia zwiększa ryzyko alergii, otyłości i rozwoju chorób autoimmunologicznych. W okresie dzieciństwa i dojrzewania zachodzi proces intensywnego kształtowania mikrobiomu, na który kluczowy wpływ ma dieta wpływająca na skład i różnorodność mikroorganizmów w jelitach. Prawidłowe odżywianie, czyli spożywanie żywno- ści bogatej w błonnik, warzywa i fermentowane produkty mleczne, sprzyja rozwojowi i utrzymaniu równowagi mikrobiomu. Natomiast dieta związana z tzw. zachodnim stylem życia, bogata w produkty wysokoprzetworzone, cukry proste i tłuszcze nasycone, prowadzi do dysbiozy. Kształtowanie się mikrobiomu w dzieciństwie i w okresie doj- rzewania wpływa na nasze zdrowie w przyszło- ści. Prawidłowy mikrobiom powoduje rozwinięcie się silniejszego, działającego prawidłowo układu odpornościowego, wpływa na lepszy metabolizm, co pomaga regulować masę ciała i zmniejsza ryzyko nadwagi i otyłości. Zaburzenia równowagi mikro- biomu, poza większym ryzykiem otyłości, zwięk- szają ryzyko rozwoju cukrzycy i chorób autoim- munologicznych oraz wpływają na nieprawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Piotr Zduńczyk – magister biologii o specjalności mi- krobiologia, dietetyk. Od wielu lat zajmuje się dietetyką kliniczną, celowaną probiotykoterapią i suplementa- cją. Wspomaga indywidualną dietoterapią leczenie chorób metabolicznych, cywilizacyjnych i autoim- munologicznych.
Made with FlippingBook - Online Brochure Maker