6
Meritum 1-2 (76/77) 2025 Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny
IZABELA KRAUZE
4. DBAŁOŚĆ O ZDROWIE PSYCHICZNE I SPOŁECZNE
• zwiększone zmęczenie i senność w ciągu dnia (ospałość i trudności ze skupieniem na lekcjach); • zaburzenia nastroju i większa podatność na stres (drażliwość, napięcie emocjonalne, lęk); • osłabienie układu odpornościowego (podatność na choroby); • zaburzenia metaboliczne (zaburzona gospo- darka hormonalna, np. melatoniny, serotoniny i dopaminy); • problemy z koordynacją uwagi i zwiększone ryzyko wypadków (obniżenie refleksu). Warto więc zadbać o jakość snu – poprzez prze- strzeganie regularnego rytmu dnia i nocy, ogra- niczenie korzystania z urządzeń elektronicznych przed snem, unikanie napojów z kofeiną w godzi- nach wieczornych. Żyjemy w czasach przestymulowania informa- cjami, dążenia do osiągania coraz większych suk- cesów materialnych i lepszej pozycji społecznej. Człowiek staje się zagubiony i bezradny, zatraca umiejętność gospodarowania swoim czasem, bra- kuje mu czasu na sen. W ten sposób osłabia się instynkt samozachowawczy, który jest strażnikiem zdrowia. To właśnie sen, w biologicznie określonej porze – w nocy, decyduje o jakości funkcjonowania każdego narządu, zdolności myślenia, reakcjach emocjonal- nych, a to wszystko przekłada się na funkcjonowa- nie społeczne. Czasami pacjenci zgłaszający się na terapię z różnymi objawami nerwicowymi czy depresyjnymi, zaburzeniami koncentracji uwagi, irracjonalnym lękiem itp. przychodzą z gotową diagnozą określo- nej choroby. Okazuje się jednak, że źródłem tych objawów nie jest choroba psychiczna, lecz zabu- rzenia i brak snu. Po wyregulowaniu i utrzymaniu rytmu dnia i nocy wszelkie objawy ustępują. Długoterminowe zaburzenia rytmu dnia i nocy prowadzą do poważnych uszkodzeń pracy całego organizmu człowieka i jego psychiki, co może zagra- żać życiu.
Zdrowie psychiczne jest ściśle skorelowane z funk- cjonowaniem społecznym. Szczególne znaczenie dla zdrowej psychiki ma prawidłowy rozwój emo- cjonalny w okresie dzieciństwa. Rozwijanie umiejęt- ności rozpoznawania emocji, wyrażania i kierowania nimi pozwala budować pozytywne relacje z innymi osobami, uczy empatii. Wpływa to na kształtowa- nie się poczucia bezpieczeństwa, zarówno w śro- dowisku rodzinnym, jak i poza rodziną. Naturalną funkcją poczucia bezpieczeństwa jest utrzymanie równowagi emocjonalnej, co wpływa na system komunikowania się. Każde zaburzenie emocjo- nalne – czy to na poziomie rozpoznawania i wyra- żania, czy kontrolowania emocji – utrudnia komu- nikowanie się. Zróżnicowane, indywidualne style komunikowania społecznego są wypadkową róż- nych przeżyć emocjonalnych nagromadzonych od urodzenia. Styl komunikowania się, np. asertywny, agresywny, pasywny, manipulacyjny, często bywa źródłem różnych konfliktów międzyludzkich. Każdy z tych stylów wpływa więc na relacje z innymi osobami. Najbardziej efektywny i zdrowy jest styl asertywny, ponieważ pozwala na otwartą i szczerą komunikację z poszanowaniem granic obu stron. Z kolei popadanie w konflikty jest źródłem frustracji, stresu i niepokoju, co intensyfikuje proces zaburzeń emocjonalnych. Dzieci i młodzież często zgłaszają problem niskiego poczucia własnej wartości, lęku przed oceną innych osób, braku motywacji do nauki, do nawiązywania kontaktów rówieśniczych, do jakiejkolwiek aktywności. Z mojej wieloletniej praktyki psychologiczno-terapeutycznej wynika, że w ostatnich latach zdecydowana większość korzystających z konsultacji dzieci i młodzieży zgłasza problemy związane z lękiem społecznym w relacjach z rówieśnikami i osobami dorosłymi (lęk przed oceną, lęk przed odrzuceniem, lęk przed utratą). Dlaczego tak jest? Twierdzą, że odczuwają zbyt często brak zrozumienia i akceptacji, zarówno w rodzinie, jak i w środowisku szkolnym. Świat osób dorosłych i świat rówieśniczy stanowią dla nich
Made with FlippingBook - Online Brochure Maker