89
Meritum 1-2 (76/77) 2025 Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny
TRANSPLANTACJE – DAR ŻYCIA. EDUKACJA. ŚWIADOMOŚĆ. ETYKA.
głowy (wbrew powszechnej opinii dość rzadko to motocykliści, u których obrażenia pourazowe są tak masywne, że większość narządów zostaje zdys- kwalifikowana) oraz 20% z innych przyczyn (zatru- cia skutkujące obrzękiem mózgu – tlenek węgla, metanol, środki narkotyczne powodujące hiper- termię, niedotlenienie spowodowane utonięciem, uduszeniem lub zatrzymaniem krążenia, gdy udało się przywrócić czynność serca, ale niedokrwienie mózgu spowodowało jego obumarcie). Nie ma limitu wieku dla dawcy, ważny jest stan narządów, które mają zostać przeszczepione. Zarówno nerkę, jak i wątrobę pobieraliśmy i przeszczepialiśmy z dobrym skutkiem od osób po 80. roku życia. W Polsce w ubiegłym roku pobrano narządy od 705 osób zmarłych, co odpowiada 18,7/mln mieszkańców i jest efektem znaczącego wzrostu w stosunku do lat poprzednich (ryc. 1). Nadal pla- suje nas to jednak dopiero na 18 miejscu wśród krajów Europy.
rozmowę z rodziną, upewniając się, że zmarły nie wyraził sprzeciwu na donację tkanek i narządów w innej formie niż wpis w CRS. Polskie prawo zakła- da, że każdy umierający człowiek może być dawcą, o ile nie zastrzegł sobie pisemnie sprzeciwu za ży- cia: można tego dokonać, wysyłając wypełniony własnoręcznie i podpisany druk do Centralnego Rejestru Sprzeciwów, sporządzając i nosząc sta- le przy sobie pisemne oświadczenie o sprzeciwie lub – w razie niezdolności do napisania takiego oświadczenia samodzielnie – za życia pacjenta i na jego polecenie może je sporządzić i podpisać dwóch dorosłych świadków. Jedynie w przypadku dzieci koordynator musi wprost uzyskać zgodę ro- dziców na donację, chociaż po ukończeniu 16 roku życia młody człowiek może samodzielnie złożyć sprzeciw w Rejestrze. Dobrze również swoją decy- zję – o woli donacji lub ewentualnym sprzeciwie – przekazać najbliższym. Wiele osób, które wyrażają wolę zostania dawcami po śmierci, nosi przy sobie oświadczenie woli. Chociaż nie ma ono w Polsce mocy prawnej, pomaga najbliższym w akcepta- cji donacji i ułatwia przejść żałobę. W trakcie rozmowy z rodziną koordynator zbie- ra informacje o przebytych chorobach, egzotycznych podróżach, nawykach, na- łogach i ryzykownych za- chowaniach dawcy w celu oceny ryzyka chorób, które mogą być transmitowane z przeszczepionym narzą- dem (zakażenia, nowotwory złośliwe). W niektórych przy- padkach, gdy zachodzi po- dejrzenie, że zgon nastąpił w wyniku przestępstwa, konieczne jest dodatkowo uzyskanie zgody prokuratora. Po autoryzacji pobrania i ocenie bezpieczeństwa przeszczepienia i kondycji narządów powiadamia- ne są zespoły chirurgiczne, które wezmą udział w pobraniu narządów. Jeden z chirurgów pobiera węzły chłonne dla potrzeb badania zgodności im- munologicznej, czyli dokonania wyboru biorców.
Rycina 1. Wskaźniki donacji w Polsce
Pobranie narządów i tkanek jest skomplikowa- nym logistycznie procesem angażującym kilkadzie- siąt osób, który musi zamknąć się w przestrzeni kilkunastu godzin. Po komisyjnym stwierdzeniu zgonu pacjenta przez 2 specjalistów, koordynator transplantacyjny zgłasza potencjalnego dawcę do Poltransplantu. Odbywa się sprawdzenie ewentu- alnego sprzeciwu w Centralnym Rejestrze Sprze- ciwów , a koordynator w tym czasie przeprowadza
Made with FlippingBook - Online Brochure Maker