Nazad na sadržaj
samospoznaje. Produbljivanje našeg znanja o kontratransferu slaže se sa ovim principom. U tom kontekstu, vredno je pomena da je prvi san u „Tumačenju snova” (Frojd, 1900), tekstu koji se smatra početkom psihoanalize, upravo „Irmina injekcija” iz 1895, jedan izuzetno kontratransferni san . Harold Blum (2008) i Karlo Bonomi ( Carlo Bonomi , 2015) uradili su istorijske rekonstrukcije Frojdovog života tokom njegove samoanalize u periodu od 1895. do 1899. godine, koja se vremenski podudara sa njegovim pisanjem „Tumačenja snova”, otkrivajući složenost Frojdovog transfernog odnosa sa Flisom, kao i njegovog kontratransfernog odnosa sa njihovom zajedničkom pacijentkinjom Emom Ekštajn ( Emma Eckstein – ʼIrmaʼ iz sna, a kasnije i prvi ženski psihoanalitički terapeut). Blum i Bonomi pokazuju kako je ovaj kontratransferni odnos oblikovao razvoj Frojdove teorije (između ostalog, od biseksualnosti do heteronormativnosti, od teorije traume zavođenja do psihoanalitičke konceptualizacije psihoseksualnog razvoja, nesvesne fantazije i intrapsihičkog konflikta). U tom kontekstu, koncept kontratransfera prikazuje i ilustruje stalnu interakciju teorije i prakse, kliničkog rada i konceptualizacije, od ʼrođenja psihoanalizeʼ i celim tokom njene evolucije. Frojd je uveo koncept kontratransfera, ali nije otišao korak dalje da ga eksplicitno razradi kao korisnu alatku u analitičkom radu – korak koji jeste preduzeo sa transferom. Frojdovo eksplicitno rano gledište smatra se ʼuskomʼ perspektivom kontratransfera, a mnogi njegovi rani sledbenici su prihvatili upravo ovo ʼuskoʼgledište, što se vidi iz ranih psihoanalitičkih udžbenika, prezentacija i publikacija u časopisima (Stern, 1917; Ajsler – Eisler , 1920; Stoltehnof – Stoltenhoff , 1926; Fenihel, 1927, 1933; Han-Kende – Hann-Kende , 1936). Reč kontratransfer je često, u okviru uske perspektive, pisana sa crticom (ʼkontra-transferʼ), kako bi se naglasio nesvesni (transferni) odgovor analitičara na pacijentov transfer. Helena Dojč ( Helene Deutsch , 1926) je, kao zanimljiv opis koji proizilazi iz pomenute perspektive, uvela ideju kontra-transfera kao ʼ komplementarne pozicije ʼ, što je kasnije dodatno obradio Hajnrih Raker ( Heinrich Racker ) u okviru svog originalnog doprinosa. Prateći sudbinu ove uske definicije, uočava se istrajnost u radu autora, nosilaca standardne Frojdove tehnike, kao što je Eni Rajh ( Annie Reich , 1951), ali i iz donekle drugačije perspektive, kao na primer kod Žaka Lakana (1966/1977). Dok Eni Rajh predstavlja ʼkontra-transferʼ kao analitičarevu transfernu prepreku psihoanalitičkoj empatiji , Lakan, uprkos svojim konceptualnim izmenama i proširenju uticaja znanja i ʼmoćiʼ analitičara u okviru asimetričnog odnosa između analitičara i pacijenta, posmatra kontratransfer isključivo kao skladište grešaka, zabluda, neuroza i raskoraka u sveukupnom funkcionisanju analitičara, i smatra ga beskorisnim u interpretativnom radu (Lakan, 1966/1977). Lakanijanski koncept kontratransfera kao potrebe da se u razumevanje čitave intersubjektivne dinamike situacije uključi kruženje analitičareve želje nad pacijentovom, odjeknuo je u njegovoj čuvenoj izjavi da je ʼotporʼ u analizi pre svega otpor analitičara , aktuelnoj i danas, posebno među pripadnicima francuske intersubjektivne orijentacije u Evropi i Severnoj Americi (Ferlong, 2014).
86
Made with FlippingBook - professional solution for displaying marketing and sales documents online