23
Meritum 4 (67) 2022 Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny
EWOLUCJA URZĄDZEŃ I PRZYRZĄDÓW DO OBLICZEŃ NA DRODZE DO KOMPUTERÓW W EDUKACJI
ani szkolne systemy nauczania i oceniania nie są przygotowane.
można uogólnić na pomysł uczenia się matema- tyki w „Matlandii”, czyli w warunkach, które są dla uczenia się matematyki tym, czym mieszkanie we Francji jest dla uczenia się języka francuskiego 14 . 11 Papert widział w programowaniu 15 12sposób na porozumiewanie się ucznia z komputerem w języku, który rozumieją obie strony. Stworzył w tym celu Logo 16 ,13pierwszy język programowania dla dzieci, jako pomost między ich światem a komputerami. Z perspektywy czasu widzimy, że Papert wyprze- dził swoją epokę ideami, które mogą być realizo- wane dopiero w XXI wieku, gdy uczeń może być współtwórcą treści i środowiska kształcenia. Nie uniknął jednak błędu. Mało realistycznie uważał, że już wtedy komputery plus Logo wzbogacą edukację w sytuacji, gdy nie było ani dostatecznej liczby kom- puterów w szkołach, ani one same nie umożliwiały tworzenia odpowiednich środowisk kształcenia i – najważniejsze – nauczyciele nie byli przygoto- wani do realizacji jego pomysłów. Dekadę później, w kolejnej swojej książce 17 14nie krył rozczarowania, że szkoły z tak wielkim oporem przyjmują jego idee, a próby stosowania komputerów są podobne do prób udoskonalenia transportu w XIX wieku poprzez przymocowanie silników odrzutowych do drewnianych wozów (ang. trying to improve XIX century transportation by attaching jet engines to wooden wagons ). Zwrócił również uwagę na inny powód braku sukcesów – stosowanie kompute- rowego wsparcia jako nowej techniki nauczania według starych programów (ang. using computer aided instruction as a new technique for teaching the same old curriculum ) 18 .15Papert ponowił rów- nież podobny zarzut wobec nauczania metodą problemową, do stosowania której ani nauczyciele, 14 11Zafascynowanie Paperta Francją można przypisać jego bliskim kon- taktom z tym krajem w latach 1958-1963, gdy w pobliskiej Genewie współpracował z Jeanem Piagetem, ojcem konstruktywizmu. 15 12Programowanie jest tutaj rozumiane jak umiejętność wydawania poleceń komputerowi. 16 13Pomysł wprowadzenia do szkół języka programowania Logo nie podobał się wtedy twórcom systemów CAI, którzy uważali, że w szkole nie ma miejsca ani na programowanie komputerów, ani na informatykę. 17 14S. Papert, The Children’s machine. Rethinking School in the age of the Computer , Basic Books, New York 1993. 18 15Niestety, ten ostatni zarzut można odnieść do kolejnych podstaw programowych większości przedmiotów, w tym zwłaszcza matematyki, obowiązujących w naszym systemie oświaty od połowy lat 90.
System PLATO nie dotarł do Polski. Pojawiły się inne systemy typu CAI, ale albo ich zakres obejmo- wał tylko matematykę i informatykę wyższą, albo nie miały większego zasięgu na rynku oświatowym. Wysyp prostych programów do nauki nie tylko matematyki i informatyki, również w Polsce, datuje się dopiero od połowy lat 80., gdy zwiększyła się dostępność do komputerów w prywatnych rękach i w szkołach 19 .16 Warto wspomnieć, że pierwsze regularne zaję- cia uczniów przy dużym komputerze miały miejsce w Polsce już w połowie lat 60. na Uniwersytecie Wrocławskim 20 .17
4. UWAGI KOŃCOWE
W bibliografii zawarte są wybrane pozycje odno- szące się do historii maszyn, rachowania i edu- kacji, które polecam. Książka Ifraha „Dzieje liczby, czyli historia wielkiego wynalazku”[3] to zwarty opis historii liczb. Zainteresowanych tym tema- tem odsyłam do obszernego dwutomowego dzieła tego samego autora „Historia powszechna cyfr”[4] – tom II zawiera krótki opis (na 400 stro- nach!) historii prowadzącej do komputerów: „Epo- peja rachunku od kamyków do komputera”. Ksią- żeczka „Jak liczono dawniej. Jak liczymy dziś”[5] zawiera bardzo przystępne wyjaśnienie, jak kiedyś rachowano. W książce „Historia obliczeń. Od rachunku na palcach do maszyny analitycznej”[1] opisano urządzenia i sposoby rachowania przed erą komputerów elektronicznych, zaś w pracy „Histo- ria rachowania – ludzie, idee, maszyny. Historia mechanicznych kalkulatorów”[9] przedstawiono algorytmy wykonywania obliczeń na pierwszych mechanicznych urządzeniach do liczenia. Praca „Sztuczna inteligencja wkracza do szkół: jak uczyć 19 16Szczegółowe informacje na ten temat znajdują się w: M.M. Sysło, Myślenie komputacyjne w praktyce edukacyjnej , PWN, Warszawa 2023 [w przygotowaniu] i M.M. Sysło, Edukacja informatyczna w Polsce w hi- storycznym rozwoju , PTI, Warszawa, [w przygotowaniu]. 20 17M.M. Sysło, Edukacja informatyczna w Polsce w historycznym roz- woju , op. cit.
Made with FlippingBook - Online Brochure Maker