4
GUUSJE VEENHOVEN OVER FEMICIDE
‘We willen andere vrouwen waarschuwen.’
Rode vlaggen? “Dit zijn signalen die kunnen duiden op escalatie van geweld of zelfs een fatale afloop. Dit zijn onder meer een ernstige vorm van partnergeweld (intieme terreur), stalking, bedreiging met dood, gewelddadig gedrag, geweld tijdens zwangerschap, gedwongen seks. Dit dikwijls in combinatie met onder meer bezitsdrang en controledrift, jaloezie, drank en drugs.” En iedereen moet die signalen kennen? “Die rode vlaggen zijn voor iedereen van belang: van jonge vrouwen die voor het eerst een relatie krijgen tot vrouwen die aan een tweede of derde relatie beginnen. Daarom komt er ook een informatiepaneel met rode vlaggen. En een paneel met tips voor vrouwen die nu met partnergeweld te maken hebben, voor omstanders, professionals en (ex-)plegers.” Waarom wilden de nabestaanden hun verhaal vertellen? “Ze zeggen: ‘We kunnen onze geliefde niet meer redden, maar kunnen andere vrouwen wel waarschuwen’. Femicide heeft levenslang impact. Het verdriet houdt niet op en is enorm groot. Dat willen ze anderen besparen. En nabestaanden zeggen nu ook: ‘Hadden we de rode vlaggen maar gekend’.” Wanneer is voor jou de expositie geslaagd? “Dat is lastig. Ik vind het al geslaagd als mensen de verhalen lezen en als ze het erover gaan hebben. Nabestaanden willen andere vrouwen waarschuwen en willen voorkomen dat anderen door dezelfde pijn moeten gaan als zij. Heel veel nabestaanden hebben psychische klachten gekre gen. De dader is vaak iemand die je kent, die ook bij jou over de vloer is gekomen. Dat maakt het verlies van jouw dierbare nog eens extra wrang.”
Heftig leed. Heftig verdriet. Heftige impact. In de nieuwe expositie van stichting Open mind vertellen nabestaanden van slachtoffers van femicide over hun dochter, zus of vriendin die is vermoord door hun (ex)-partner. Guusje Veenhoven van Stichting Open mind: “Nabestaanden willen andere vrouwen graag waarschuwen.” Stichting Open mind snijdt geen onderwerpen aan die je even gezellig bij de thee bespreekt, maar die wel bespreekbaar moeten worden. Ze maakt maatschappelijke kunstprojec ten over zwaar beladen thema’s, zoals huiselijk geweld,
kindermishandeling of mensenhandel. En nu komt daar in samenwerking met de gemeente Den Haag een expositie over femicide bij: twaalf portretten van slachtoffers en het verhaal verteld vanuit de nabestaande. Waarom deze campagne? “Elke acht dagen wordt in Nederland een vrouw vermoord. Daarvan wordt zes op de tien vrouwen omgebracht door haar (ex-)partner. Dat zijn alarmerende cijfers! Bij femicide wordt een vrouw vermoord, meestal door haar (ex-)partner en bijna altijd na steeds erger wordend huiselijk geweld. Femicide zit diepgeworteld in ongelijke machtsverhoudingen tussen mannen en vrouwen.” Wat wil je bereiken met de expositie? “We willen informeren en alarmeren. Mensen moeten weten wat femicide is en dat het bestaat. Vaak wordt het omschre ven als familiedrama, relationeel geweld of crime passionnel. Daardoor blijft achterwege dat een vrouw vermoord is van wege haar gender. We willen slachtoffers en nabestaanden een stem en gezicht geven. Hun verhalen mogen niet verdwijnen. Femicide moet op de agenda komen.” Wat voor verhalen zijn dat? “Nabestaanden vertellen over wat voor vrouw hun dochter, zus of vriendin was. Wat ze in het dagelijks leven deed. Hoe de relatie met de partner is ontstaan en wat in de relatie gebeurde. Vaak blijken er in de relatie al signalen te zijn die duiden op acute onveiligheid, zogenoemde rode vlaggen.”
Cijfers moord- en doodslag
In 2022 kwamen in Nederland 142 mensen om het leven door moord of doodslag, 16 meer dan in 2021. Het aantal vrouwelijke slachtoffers nam toe met 10 (van 38 naar 48), terwijl het aantal mannelijke slachtoffers steeg met 6 (van 88 naar 94). In de periode 2018 tot en met 2022 had de politie bij 99 procent van alle vrouwe lijke slachtoffers, een (vermoedelijke) dader in beeld. 6 op de 10 vrouwen werden in die periode door hun partner of ex-partner omgebracht.
De expositie is vanaf 25 november te zien op drie locaties in Den Haag. Wil je weten waar? Kijk op: www.haagsevrouwendagen.nl/orange-the-world
Bron: CBS 2023
Haar dochter werd slachtoffer van femicide.
ineke, moeder van laura
‘De politie wilde nog niets bevestigen, maar we wisten genoeg.’
IN LIEFDEVOLLE HERRINNERING Laura, 12-08-1993 - † 11-07-2018 (24)
“Veel mensen die Laura gekend hebben, prezen haar om haar ontwapenende karakter. Ze wist met iedereen verbinding te maken, en was altijd op zoek naar avontuur. Naast haar werk als verpleegkundige, hield ze ontzettend van het nachtleven. Tragisch genoeg begon daar de narigheid. Tijdens het uitgaan ontmoette ze een dj op wie ze verliefd werd. Pas na een jaar stelde ze hem aan ons voor. Toen hij voor het eerst bij ons over de vloer kwam dacht ik: ‘Is dit nou de vriend van Laura?’ Hij was heel stil en keek vreemd uit zijn ogen. Na zijn vertrek vroeg ik aan Laura wat ze in hem zag. ‘Ik vind hem gewoon leuk, mam. Hij is mijn maatje.’ Maar hij deed zich anders voor dan hij was. Hij loog over zijn werk, reed ongevraagd in haar auto waarop Laura bekeuring na bekeuring kreeg en hij jatte geld van haar rekening. Toen Laura daarachter kwam, verbrak ze de relatie. Na de breuk startte het stalken. Het begon met bloemen en cadeautjes, maar al gauw stond hij constant voor haar deur en bezocht haar zelfs op werk en bestookte haar met telefoontjes en appjes. Laura wilde liever geen aangifte doen omdat ze hem wilde beschermen.
Uiteindelijk, na aandringen van vrienden en familie, deed ze dat toch. De politie vroeg haar om bewijsmateriaal van het stalkgedrag aan te leveren. Na voldoende bewijs te hebben verzameld, zette de politie hem drie dagen vast. Daarna kwam hij vrij met een contact- en straatverbod en kreeg Laura een noodknop om de politie te alarmeren als hij toch in de buurt was. Vier dagen was het rustig en wij dachten dat het kwartje bij hem eindelijk gevallen was; het is over en uit. Tot die bewuste dinsdagavond. Het voelde voor Laura alsof ze de stressvolle tijd achter zich kon laten. Ze besloot naar een feest te gaan en erna nog met een vriendin bij haar thuis te chillen. Maar wat zij niet wist, was dat hij haar had gevolgd en zich al die tijd onder haar balkon had verstopt. Via de buren was hij met een smoes achterom gekomen. Nadat haar vriendin de deur uit ging, is hij via het balkon haar huis binnengekomen. Wat er precies is gebeurd, blijft onduidelijk; hij gaf in totaal acht verschillende verklaringen. Maar één ding is zeker: hij bracht Laura om het leven omdat hij niet kon accepteren dat ze niet met hem verder wilde.
Op woensdagmiddag waren mijn man en ik aan het lunchen, toen hij in nieuws las dat er een jonge vrouw was overleden in de straat waar Laura woonde. “Dit is Laura!”, riep hij in paniek uit. Mijn zoon belde de politie en uiteindelijk hoorden we dat het om Laura ging. We werden in het ongewis se gelaten en kregen geen kans om onze dochter te zien. Het voelde alsof mij het moederschap werd ontnomen. Laura was mijn kind, mijn alles. Ik had bij haar willen zijn, maar ik kon enkel via de media toekijken hoe mensen in witte pakken haar huis binnengingen. Ik voelde me radeloos, machteloos en verbijsterd. Het was alsof ik in een vreselijk slechte film terecht was gekomen. Laura was geen vrouw die zich zomaar liet onderdrukken; ze was buitengewoon krachtig. Helaas heeft juist die kracht tot dit tragische einde geleid. Haar verhaal, en dat van vele anderen, laat zien dat we toe moeten bewegen naar een samenleving waarin kracht en veiligheid hand in hand gaan.”
Made with FlippingBook flipbook maker