Mae dosbarthiad daearyddol cwmnïau cyfreithiol yng Nghymru yn anghyson. Mae'r data a gasglwyd ar gyfer adroddiad Jomati yn nodi, yn 2019, bod dros 60% o gwmnïau cyfreithiol wedi’u cofrestru fel rhai sy’n gweithio ar draws de Cymru, 20% yng ngorllewin Cymru, 14% yn y gogledd, a dim ond 5% yn y canolbarth. 16 Mae hon yn nod wedd hirsefydlog o’r sector cyfreithiol yng Nghymru, sydd eisoes wedi’i nodi a’i hymchwilio yn y 1990au 17 , gan arwain at nodweddu gwasanaethau cyfreithiol yng nghefn gwlad Cymru fel rhai “bregus”. 18 Cafwyd tystiolaeth bellach o’r bregusrwydd hwn gan effait h COVID- 19 a’r dirwasgiad a ddilynodd, a effeithiodd yn aruthrol ar ymarferwyr unigol (-22.8% rhwng Mawrth 2020 ac Ebrill 2023) 19 ac a arweiniodd at leihad yn nifer y cwmnïau cyfreithiol yng Nghymru, o 387 yn 2020 i 373 yn 2021, gostyngiad a achoswyd yn bennaf gan gau 11 o gwmnïau stryd fawr (gyda llai na 4 partner). 20 Mae cyfreithwyr yng Nghymru yn cael eu rheoleiddio gan yr SRA ac yn cael eu cynrychioli gan Gymdeithas Cyfreithwyr Cymru a Lloegr, cymdeithas broffesiynol sy’n darparu cymorth i gyfreithwyr sy’n ymarfer ac yn hyfforddi, ac sy’n gweithredu fel llais cyfunol ar ran y proffesiwn.
b) Bargyfreithwyr
Ym mis Mehefin 2023, roedd 360 o fargyfreithwyr wedi’u cofrestru fel rhai sy’n gweithio yng Nghymru, i fyny o tua 325 ym mis Mehefin 2019. 21 Mae bargyfreithwyr Cymreig, y mae 53.6% ohonynt yn ddynion a 46.4% yn fenyw od, wedi’u lleoli’n bennaf yng Nghaerdydd, Abertawe, Casnewydd ac ychydig o leoliadau eraill yn ne a gorllewin Cymru (gan gynnwys Caerfyrddin, Castell-nedd, Port Talbot a Phen-y-bont ar Ogwr): mae'n ymddangos nad oes unrhyw fargyfreithwyr wedi'u lleoli yn y canolbarth a dim ond 8 yn y gogledd. 22 O’r naw siambr yng Nghymru, mae pump yng Nghaerdydd (9 Parc-y-Plas, 30 Parc-y-Plas, Apex Chambers, Civitas Law, Temple Court Chambers), tair yn Abertawe (Siambrau Iscoed, Siambrau Angel, Pendragon Chambers) ac un yng Nghasnewydd (Cathedral Chambers). Y prif feysydd ymarfer 16 Ibid, 13. 17 Gweler C. Harding a J. Williams (gol.), egal Provision in the Rural Environment: Legal Services, Criminal Justice and Welfare Provision in Rural Areas (Gwasg Prifysgol Cymru, 1994). 18 A. Franklin ac RG. Lee, “The Embedded Nature of Rural Legal Services: Sustaining Service Provision in Wales”, (2007) 34(2) Journal of Law and Society 218, 224. 19 Yn ôl yr SRA, roedd 2,143 o ymarferwyr unigol ledled Cymru a Lloegr ym mis Mawrth 2020 a 1,655 ym mis Ebrill 2023. Gweler Awdurdod Rheoleiddio Cyfreithwyr, “Breakdown of solicitor firms”, ar gael yn https://www.sra.org.uk/sra/research-publications/regulated-community-statistics/data/solicitor_firms/. 20 Cymdeithas y Cyfreithwyr (n 6) a Chymdeithas y Cyfreithwyr, Trends in the solicitors' profession: annual statistics report 2020 (22 Mawrth 2022), ar gael yn https://prdsitecore93.azureedge.net/-/media/files/topics/research/annual- statistics-report-2020-april-2022.pdf. 21 Cyngor y Bar, “Demographics Dashboard”, ar gael yn www.barcouncil.org.uk/policy- representation/dashboards/demographics-dashboard.html. 22 Ibid.
9
Made with FlippingBook HTML5